Eimreiðin - 01.09.1960, Blaðsíða 99

EIMREIÐIN
283
!egan fróðleik frá fyrri tímum, rakti
ævi og ættir samferðafólks síns, lýsti
skapgerð þess og sérkennum, vinnu-
brögðum og viðhorfum, sagði frá lífi
þess og ævikjörum. Hann lagði ekki frá
sér pennan fyrr en fimm vikum fyrir
dauða sinn, kominn á 92. aldursár, en
hann andaðist 1. október 1952.
Árangurinn af vöku ævikvöldsins
bggur nú fyrir í þriðja bindi ritsafns
Kristleifs, Úr byggðum Borgarfjarðar,
sem nýlega er komið út, en í því birt-
ast fjölmargir sagnaþættir og greinar,
er hann skrifaði síðustu æviár sín. Son-
Ur Kristleifs, Þórður kennari á Laug-
arvatni, hefur búið þetta bindi til
Prentunar, en mikið af efninu hafði
höfundurinn afhent syni sínum áður
er> hann lést, og sumt hefur áður
birzt á víð og dreif.
I þessu nýja bindi er m. a. búenda-
tal fyrjr 70 árum í Reykholtshreppi,
Hálsasveit og Hvítársíðu, lýsing er á
afréttarlöndum Borgfirðinga og Mýra-
rttanna, sagt frá grasaferðum og notkun
fjallagrasa og margvíslegan annan þjóð-
legan fróðleik er þar að finna. Þá
eru þættir um ýmsa samferðamenn og
Vl»i Kristleifs, m. a. um foreldra hans.
Með þessu þriðja bindi mun lokið
hinu mikla ritverki Kristleifs á Stóra-
Éroppþ en fyrsta bindið kom út 1944
°g annað bindið 1948. /. K.
Gudni Jónsson: SKYGGNIR, alþýð-
legur fróðleikur og skemmtanir. Út-
gefandi ísafoldarprentsmiðja h.f.
Með þessari bók fitjar dr. Guðni
Jónsson upp á nýjum flokki sagna-
Pátta, en hann hefur lengi fengizt við
s°fnun ýmiskonar alþýðufróðleiks. Á
‘trununi 1940-1957 ritaði hann ís-
enzka sagnaþætti og þjóðsögur, fjögur
nndi í tólf heftur, er ísafold gaf út.
*®ttir þessir öðluðust miklar vinsæld-
ir og hafa fyrstu fjögur heftin verið
endurprentuð.
í formála fyrir hinum nýju sagna-
þáttum, segir dr. Guðni m. a.: „Þetta
nýja safn heitir SKYGGNIR, og er
nafnið sótt til íslenzkra örnefna.
Skyggnar eru til víða um land, en svo
eru útsýnishólar kallaðir, þar sem
skyggni er vítt. Þegar ég vel sögusafni
mínu þetta nafn, er það auðvitað
táknrænt. Ég ætla því það hlutverk
að gefa nokkra sýn yfir lífskjör og
hugsunarhátt íslenzkrar alþýðu á
liðnum tímum og bregða ljósi yfir and-
leg viðfangsefni hennar.“
í Skyggnir eru 13 aðalþættir. Segir
þar frá mönnum og málefnum, atr
vinnuháttum, afkomu og örlögum sögu-
fólksins. Raktar eru ættir þeirra, sem
frá er sagt og bera þættirnir vitni ná-
kvæmnisvinnubrögðum fræðimanns-
ins.
í þáttunum er mikinn fróðleik að
finna um líf liðinna kynslóða, en einn-
ig er þar sagt frá skoplegum tilvikum
og tilsvörum. Eru þessir þættir lík-
legir til þess að verða vinsælir, engu
síður en fyrri sagnaþættir dr. Guðna
Jónssonar; þeir eru í senn persónu-
saga þeirra, sem um er fjallað, og brot
af íslandssögu liðinnar tíðar. /. K.
Halldór Kiljan Laxness: PARADÍSAR-
HEIMT. Útgefandi Helgafell, 1960.
Alltaf truflar það þegar skáldsögur
eru raktar til staðreynda, og nú í
sumar hefur fólk verið upp yfir höf-
uð í því að lesa ævisögu Eiríks á Brún-
um, einungis vegna þess, að skáld-
sagnapersóna hefur orðið til í nýrri
bók eftir Halldór Kiljan Laxness, sem
heitir Steinar undir Steinahlíðum og
síðar vestur í mormónaríkinu Stone
P. Stanford. Stundum í þessari bók
er eins og höfundurinn hafi það í vit-
und sinni, að lesendur byrji að glugga