Eimreiðin - 01.05.1961, Blaðsíða 101

EIMREIÐIN
189
úr , aSskröggur lorsetans og livernig
1 seni)1" svo a® hann gat allt
ið s.n’ *')rnað tíma til þingsetu, unn-
ins r "rlu 1 l3agu Bókmenntafélags-
annast0Shtað °S skrifað Ný félagsrit,
loEs Unar mörgu fyrirgreiðslur og
heir"n'ð ómetanleg vísindastörf.
mest ktndar hans, sem dáðu liann
h;,tls *lot®u nánust kynni af högum
Þeim S .^*r Þess’ hve vel hann treysti
m’ vilfh, n,______ , 1
hoi
nUm,
IJeztu
'hdu hlaupa undir bagga með
le8gja sjálfir af mörkum eftir
eu fr.. ^Ctu °8 safna handa honum fé,
hinna
ir r,a.S('®U húðvíks sýnir okkur, að fá-
v°ru m;i„,emlæSustu vina forsetans
skilnjt * lls megnugir og eins hitt, að
nrih|a f?r lanckmanna yfirleitt á hinu
$rig si;0UtVerki hans og starfi var af
1 Uttditj rtlUm skammti og þá fórnar-
an v sama skapi. Það er svo eng-
rnannifUln unclai'legt, heldur mjög
að brýrff’ torsetinn freistaðist til
ntiifia 1 * laucla sína á {jví, sér og sínu
hann
■Sl<irli til halds og trausts, að
cl* mjög hjá dönskum ráða-
*nga ^ torystu sinnar í sókn Islend-
annag teilclur Dönum. En hitt er svo
því ;,| f'1,1’ a® þegar við höfum kynnzt
^Ufar' relum’ sem birt eru í bókinni
n. hej ,U a ^tapa, að danska stjórn-
starf Bnunís kostaði brautryðjenda-
lendin„ 'Uls Einarssonar í þágu ís-
7 °8 síðan þeirri staðreynd,
ham i 'lh htistjánsson dregur þarna
^''Uskit ^ d"SlÍóslð’ að stjórnarvöldin
Veginu nreyndust Jóni forseta engan
V|s’ndast°ein'r kúgarar, heldur mátu
1 n®Stu >f jlans> dugnað og manndóm
bþnta m.. otrúlega ríkum maeli, þá
ar á itl) l08 að breytast skoðanir okk-
k01 ÞroskaUH arhætti °S menninSarleg-
llrtn.Ur , nanskra ráðamanna á fyrstu
lróð]egtaratugum 19. aldarinnar, og er
'lð íiltf.j.”1'. 1>era gerðir þeirra saman
,lðstöðu tlr annarra þjóða í svipaðri
Kafjjn 1 iram á síðustu áratugi.
J°n Sigurðsson og George
Powell er ekki sízt merkilegur. Lúðvík
hefur jtar að vanda látið lönd og leið
umsagnir og fullyrðingar annarra, en
hins vegar rannsakað svo rækilega sent
unnt er allar heimildir. Leiðir hann í
ljós, að margt liefur verið missagt hjá
öðrum um þetta efni, og sýnir svo
glögglega sem verða má, að hinn brezki
efnamaður hefur orðið svo hrifinn af
menningarlegum afrekum íslendinga
og persónu og starfi Jóns Sigurðsson-
ar, að öll viðskipti lians við Jón mót-
ast fyrst og fremst af einstæðri aðdáun
og velvild í garð íslenzku þjóðarinnar
og af trausti á hinum mikla foringja
hennar. Þarf og enginn að ganga þess
dulinn, eftir lestur þessa kafla, að hug-
sjónamaðurinn George Powell á meiri
þátt í afrekum Jóns forseta á vettvangi
þjóðmála og vísindalegra rannsókna
og ritstarfa en íslenzka jjjóðin í heild,
og sannarlega má hlutur Eiríks Magn-
ússonar i íslenzkri sögu verða meiri og
glæstari en hann hefur verið gerður
til jjessa.
Það varð úr, að samið var um, að
Jón forseti skyldi semja sögu íslend-
inga, en eins og menn vita, varð aldrei
af því, þótt hann safnaði mörgum og
mikilvægum gögnunt og gæfi út af frá-
bærri vísindalegri skarpskyggni og ná-
kvæmni eitt hið merkasta heimildarrit
um þetta efni. Og ekki verður hjá því
komizt, að mönnum detti í hug við
íhugun þessa máls, að svo raunsær hug-
sjónamaður sem Jón forseti, liafi jafn-
vel frá upphafi gert sér grein fyrir
því, með allri sinni jjekkingu á vand-
hæfni fullkominnar heimildasöfnunar
urn sögu íslands og reynslu sinni af
tímafrekum, en nauðsynlegunt störfuin
utan vettvangs sögulegra rannsókna og
ritstarfa, að honum mundi vart verða
auðið að standa við samning þeirra
Powells. Hins vegar er svo það, að án
fjárins frá Powell gat hann ekki rækt
sitt niargjiætta og mikla starf í j)águ ís-