Eimreiðin - 01.09.1964, Blaðsíða 15

,Þú gafst oss allt þitt líf og voldugt verk'
Ræða Magnúsar Víglundssonar viú afhjúpun styttu
Einars Henediktssonar á Miklatúui í Reykjavík
31. október 1964.
Herra forseti íslands, borgarstjóri, ráðherrar, borgarfulltrúar og
aðrir háttvirtir áheyrendur!
„Vort land er í dögun af annarri öld.
„Nú rís elding þess tíma, sem fáliðann virðir.
Á þessari hátíðarstund, þegar vér erum hér saman komin til að
afhjúpa minnismerki þjóðskáldsins Einars Benediktssonar á aldar-
afmæli hans, verður oss ekki sízt litið til framtíðarinnar, því að
Einar var hinn mikli boðberi komandi tíma.
Einar Benediktsson tók sér stöðu í fremstu röð íslenzkra skálda
fyrir um það bil þrem aldarfjórðungum. íslenzka þjóðin var, er
liér var komið sögu, langþjökuð al' erlendri kúgun og sárri fátækt,
og bið nýja skáld varð gagntekið af samúð með benni. í aldamóta
lterbvöt sinni, íslandsl jóðnm, segir Einar: „Þú fólk með eymd í
arf“, og í ljóðabréfi sínn til Þingvallafundarins 1888 talar hann
um land og óðal, sem er „útsogið, kvalið, dautt úr öllum taugum“.
Gegn þessu ömurlega ástandi reis þjóðskáldið Einar Benedikts-
son með þvílíkum mætti, myndugleik og málsnilld, að íslendingar
höfðu aldrei heyri aðra eins lögeggjan, enda hreifst alþjóð af
orðum skáldsins. Áður en varði var þetta hámenntaða og víðsýna
skáld orðið spámaður þjóðar sinnar, boðberi nýrrar aldar, 20.
aldarinnar. Einar Benediktsson sagði við þjóð sagna og rímna:
..Bókadraumnum, böguglaumnum, breyt í vöku og starf,“ og við
fólkið, sem alið bafði aldur sinn í hrörlegum torfbæjum öld eftir
öld, sagði ltann:
„Lút ei svo við gamla, fallna bæinn,
„byggðu nýjan,
„bjartan, hlýjan,
„brjóttu tóftir hins . . .