Eimreiðin - 01.01.1969, Page 27

HLÖÐIN, SAGAN OG SAMTÍÐIN
9
þjóðfélagi, sem er að gróa í landinu. Það er gott mannval á rnargan
hátt, sem enn stendur að blaðamennskunni og tímaritunum og
koma enn fram einstakir menn, sem hafa mjög greinilega og góða
hæfileika í þessa átt eða beita áhrifum sínum og gáfum meðal margs
annars í þá átt að gefa út tímarit og skrifa í blöð. I raun og veru
var Jónas Hallgrímsson aðalritstjóri Fjölnis og hans góði andi í
fagurfræðilegum efnum, þó að Tómas Sæmundsson væri þeirra
félaga ákafastur og þó raunhæfastur. Jón Thoroddsen var viðriðinn
ritstjórn þriggja blaða eða tímarita. Matthías Jochumsson var um
skeið ritstjóri Þjóðólfs og Grímur Thomsen ritstjóri ísafoldar og
Benedikt Gröndal gaf sjálfur út tímaritið Gefn og skrifaði það
einsamall á árunum 1870 til 74, auk þess skrifaði Gröndal mikið
í blöð.
Annar straumur í blaðamennsku þessa tíma — annar en þessi
nokkuð róttæku og skáldlegu viðhorf Benedikts Gröndal og annarra
skálda, — er svo stefna og stíll manna eins og Árna Helgasonar,
Péturs biskups, Jóns Sigurðssonar og Jóns Guðmundssonar eða
Hjaltalíns landlæknis og Páls Melsted. Allt voru þetta góðir rithöf-
undar og merkir menn á sínu sviði, sem að jafnaði var reyndar
annars staðar en í blaðamennsku, þó að þeir skrifuðu ágætar grein-
ar um áhugamál sín. Páll Melsted var líka einn af brautryðjendum,
einn af upphafsmönnum Þjóðólfs. Hinir stóðu að góðum blöðum,
t. d. íslendingi, ágætu og nytsamlegu fræðslu- og bókmenntablaði,
sem að jafnaði fylgdi frjálslyndri og þjóðræknislegri stenfu. Af þess-
um mönnum var Jón Sigurðsson umsvifamestur og máske beztur
blaðamaður.
Norður á Akureyri reis svo um Jressar mundir (um 1853) upp
nýr blaðamaður, Björn Jónsson, fyrst með Norðra, seinna með
Norðurfara (1862—85). Björn var ný gerð ritstjóra, hann var prent-
smiðjueigandi og mest framkvæmdastjóri og leiðbeinandi blaðs síns,
en skrifaði lítið sjálfur, en meðal þeirra, sem skrifuðu í blað hans,
var einn af ágætustu og útsmognustu höfundum tímabilsins, Arn-
ljótur Ólafsson, sem einnig stóð að Nýjum félagsritum og Skírni.
í hópi þessara eldri blaðamanna er Sveinn Skúlason, sem líka var
hvorutveggja prentsmiðjustjóri og ritstjóri og var líka að því leyti
sérstæður í hópnum, að hann var hagfræðingur og stjórnfræðingur
að mennt í upphafi, þótt síðar gerðist hann prestur, og var í þessu
nokkuð hliðstæður Arnljóti.
í kjölfar þessa fyrsta hóps, sem kalla má og brautryðjendur að