Eimreiðin - 01.01.1969, Blaðsíða 38

20
EIMRF.IÐIN
Manitoba). Skömmu áður en
Björn dó ritaði hann upp eftir
ósk minni, endurminningar þær,
sem hér lara á eftir:
Kristján var óvenjulega bráð-
þroska í æsku, bæði andlega og
líkamlega. Hann gekk og talaði árs-
gamall. Fimm eða sex vetra var
hann all-vel læs og kunni þá þegar
mikið af sögum, vísum og versum,
sem hann oft þuldi upp úr sér, og
bar þá ærið hratt á. Átta ára var
hann jafnstór og sterkur og margir
tíu til tólf ára gamlir drengir, og
andlegur þroski hans var tiltölu-
lega engu minni.
Þegar Kristján var fimm ára, en
ég á áttunda ári, dó faðir okkar.
Tveim árum síðar giftist móðir
okkar aftur, Helga Sigurðssyni, og
kom þá allmikil breyting á kjör
okkar. Árið 1850 flutti stjúpi okkar
frá Auðbjargarstöðum, þar sem við
höfðum átt heima í fjögur ár, að
Ási í sömu sveit (Kelduhverfi). Þar
bjó hann í fjögur ár. Öll þau ár
vorum við bræður saman hjá stjúpa
okkar og móður og áttum við all-
harðan kost að búa. Árið 1854
brugðu þau búi og skildu. Fór þá
Kristján, tólf ára gamall að Ær-
lækjarseli.
Þegar móðir okkar giftist aftur
og við komum til stjúpa okkar, vor-
um við báðir all-vel læsir, en eftir
jxið var okkur ekkert kennt. Móðir
okkar fékk þá engu ráðið og átti
sjálf við ill kjör og ófrelsi að búa.
Lítið var um bækur eða bóklestur
á heimilinu, en við bræður fengum
okkur lánaðar allar Jrær sögur og
rímur, sem við gátum, og lásum
Jrær og lærðum með rnesta áhuga,
oft í fjárhúsum eða hjá fé. Engar
nýjar bækur sáum við um Jjær
rnundir, en mjög höfðu fornsög-
urnar mikil áhrif á okkur. Sjálfir
bjuggum við oft til sögur og kváð-
um rímur út af þeim, en aklrei lét-
um við nokkurn heyra það rugl.
Þegar við sátum saman og vorum
að myndast við að yrkja, gerðum
við ávallt sína vísuna hvor. Frá
Jjessum tíma er ,,Veiðimaðurinn“
og „Heimkoman“ og nokkrar vísur,
sem eru í kvæðabók Kristjáns. En
auðvitað lagaði hann J:>að og jók
síðar. Þó eru nokkur erindi í þess-
um k\æðum alveg óbreytt frá því
þau voru í fyrstu. Með mínum vilja
var það auðvitað, að hann tók að
sér eins það, sem var eftir mig í
Jressum kvæðum.
í sambandi við Jrað, að ég nú
nefni kvæðið „Veiðimaðurinn,“
skal ég skýra frá, hvernig Jjað varð
til. Síðasti veturinn, er við vorum
saman í Ási, var ég sendur að Fjöll-
um, sem er vestasti bær í Keldu-
hverfi. Þar bjó þá Friðrik Ólafsson,
sem Kristján orkti erfiljóð eftir.
Hann var rnesti ágætismaður og vel
að sér um marga hluti. Honum
þótti mjög fyrir Jrví, hve lítið okk-
ur hafði verið kennt. Kveldið, er
ég var þar, talaði hann lengi við
mig og sagði mér frá mörgu. Hlýddi
ég á hann með mestu undrun.
Hann hafði Joá ný-lesið ferðasögu
rnanns nokkurs um Ameríku, og
sagði mér kafla úr sögu Jjeirri um
veiðimannalífið. Þegar ég kom