Ægir - 01.02.1908, Blaðsíða 8

72
ÆGIR.
að öllu þvi, sem við höfum sameigin-
legan áhuga á, og látum stjórn þessa
íelags í samvinnu við landsstjórnina taka
þau verkefni, sem stærri eru en svo, að
eitt af þeim félögum, sem nú er, geti
gert það. Þannig, að við um leið getum
haft áhrif á hinn mikla sameiginlega á-
huga, sem fiskimenn landsins, sem stétt,
þurfa að hafa«.
»Sem stétt« er áreiðanlega það orð,
sem fremur öðru hefir haft oflitla þýð-
ingu meðal fiskimannanna; þeir hafa má-
ske liaft of lítið af hinni sómasamlegu
ágætu stéttartilfmningu, sem aðrar stéttir
á stundum kunna að hafa haft of mikið
af. En þó er það þannig, að hver stétt
er góð fyrir sig, og fiskimannastéttin er
áreiðanlega jafngild hverri annari, og
hefir þess vegna sama rétt til að rækja
löngun sinna stéttahræðra, og af því op-
inbera vera studd til áhuga og ástund-
unar, að jöfnum hlutföllum við aðrar
stéttir landsins. Því hlutverk fiskiveið-
anna er næst landbúnaðinum, áreiðan-
lega hér á Norðurlöndum, hið náttúr-
legasta og þýðingarmesta hlutverk, og
vanræksla þess kemur ekki eingöngu
niður á þeim, sem stunda þá atvinnu,
heldur yfir þjóðfélagið í heild sinni, og'
getur því þroski þess haft mikilsvarð-
andi þj'ðingu.
Skal eg í fáum orðum segja meiningu
rnina í þessu efni, og' gel eg bezt skírt
það með eftirfylgjandi:
Framandi maður spurði mig: »Hvern-
ig' hafið þið Danir ráð á að leggja svo
margar miljónir til landbúnaðar yðar«.
Eg svaraði: »Við höfum ekki ráð á að
láta það aðgerðalaust«. Og mín mein-
ing er sama um hafið sem um landið.
Við Norðurlandabúar höfum ekki ráð á
að láta hafið ónotað, en að vísu enn þá
ekki ráð á að nota það i stórum stíl,
ausa upp íuiklum alla og nota beztu á-
höld. En þetta getur komið. En því
að eins kemur það, að fiskimennirnir
sem stétt, sjái hið mikla jjjóðlega ætlun-
arverk, sem þeir eiga að rækja, og að
þeir allir bindist samtökum, sem einn
maður, að ráða og starfa að hinu mikla
ætlunarverki.
Eg skal nú leitast við með skírari orð-
um, dæmum, að benda á, mikilvægustu
atriðin, sem virðist eðlilegast að fiski-
mannastéttin skipi sér um. Og' vil eg'
hluta þeim i tvo ílokka.
A. Hagfræðisleg' ætlunarverk.
B. Þjóðfélagsleg ætlunarverk.
Af hinum hagfræðislegu atriðum vil
eg einkum tilnefna, kostnað við afurð-
irnar, áhættuna, friðun smáfiska, klak og
m. fl.
Tilkostnaður afurðanna eru vanalega
talinn þau útgjöld, sem verða að drag-
ast frá aðalupphæðinni, lil að ná hrein-
um tekjnm.
Hafi maður ekki launað erviðisfólk,
verða erviðistekjur jafnar aflaupphæð-
inni, að frádregnum kostnaði veiðiáhalda,
rentum af skipi og vélakostnaður. En
maður nær stærstum hreinum tekjum,
með því að fá sem mestan aíla, ef mað-
ur um leið getur komist hjá auknum
kostnaði, svo mikið sem hægt er. Og
liggja til þess tvær leiðir.
Annaðhvort sú eldri, sem mest hefir
verið notuð hingað til af fiskimönnum,
að nota hin ódýrustu og einföldustu veið-
arfæri og skip, búin til af sjálfum fiski-
mönnunum, og' láta sér nægja sá aíli,
sem slik áhöld geta getið. Þar sem öll
veiðiáhöldin, að undanskildu efni í þau,
eru búin til af fiskimönnunum sjálfum,
(sem eru aðalútgjöldin). Yerðið á efn-
inu verður þá mismunurínn frá upp-
hæðinni og hreium tekjum. Ellegar
veita sjer nútíðar allra beztu veiðiáhöld