Ægir - 01.03.1908, Blaðsíða 5

Æ G I R.
77
Niðursuðuverksniiðju fyrir fisk hafa
margir góða von um, að mundi vel borga
sig, ef sett væri á stofn hér á Suðurlandi.
En þörf fyrir slíka stofnun telja allir mjög
mikla.
Fyrir utan félögin P. J. Thorsteinsson
& Co. og Ísland-Færeyjafélagið, sem jafn
vel hugsa um að reisa slíka verksmiðju
það fyrsta, liafa þeir bræður kaupm.
Sturla og Friðrik Jónssynir í liyggju að
setja á stofn verksmiðju í slíkum tilgangi
á Kjalarnesi. Enn fremur er Pétur Jónsson
hlikksmiður að safna saman hlutafé í sama
tilgangi. Hver verður fyrstur Lil þessa
stórfyrirtækis er enn þá óvíst.
Áhrif fiskiveiöafélaga
á framfarir fiskimanna
og fiskiveiða.
Utdráttur úr fyrirlestri lir. J. Videbœk ritarans i »Dansk
Fiskeri Forening«, lialdinn í Marstrand 1904.
Lauslega þýit af P. Sveinssyni.
(Niðurlag). -----
B. Þjóðfélagsleg ætlunarverk.
Stjórnmálamaður valdi sér sem
texta við kosningarræðu efliríylgjandi
sannindi:
»Þekking er frelsi, fáfræði er þræl-
dómur«.
Eg' vil leggja flskimönnum Norður-
landa þessi orð á hjarta. Skoðið hlut-
föllin í ykkar eig'in félagi, og lílið yfir
landið, til suður og norður, austur og
vestur, og þið munuð finna sannleik
þessara orða. Einungis fyrir þekkinguna
hefir liinn svokallaði lægsti flokkur manna
vaxið að virðingu, það gengur eins i
þessu tilliti með liina einstöku menn, að
þeir sem liafa hina mestu þekking í
þeim verkahring, sem þeir eru í, hafa
einnig beztu skilyrði, til að geta talist
meðal liinna fyrstu,- i stríðinu fyrir lil-
verunni.
Af þvi eg tala hér um þekkingu,
skal eg ])ó ekki dvelja við þýðingu hinn-
ar almennu þekkingar, heldur við verk-
lega þekkingu.
Það er áreiðanlega viðurkent, að það
hefir hina allra meslu þýðingu, að læra
sína iðn til hlýtar, ekki eingöngu fram-
kvæmanlega tekið, svo að nemandi geti
lalist full-lærður í verki sínu, heldur
jaínframt, að hann skilji öll þau atriði,
sem heimfæra má upp á vinnu hans.
Það er sama sem liggur lil grundvall-
ar, þegar landbændur á vorum dögum
eru látnir læra búnaðarfræði, frumefna-
fræði og grasafræði o. fl. Og það er
þessi þekking, sem í geg'num háskóla og
landbúnaðarskóla hér á Norðurlöndum
hefir hrundið búnaðinum svo ört áfram,
og á mörguni stöðum hefir gert mögufegt,
að tvöfalda arðinn af jörðinni, og þar sem
hændurnir jafnt sem fisldmennirnir eru
sínir eigin atvinnuveitendur, er það sama
sem að segja, að tvöfalda sín ervið-
islaun.
Það mun sjálfsagt geta haft svip-
aða þýðingu fyrir fiskiveiðarnar, ef
fiskimennirnir fengju þekkingu um hafið
og dýralif þess, náttúru, hlutföll, skilyrði
fyrir fæðu fiskanna og framförnm á veiði-
aðferðum og veiðistöðum, viðvíkjandi
fiskitegundum, um hrigningu og um
geymslu, svo fiskurinn gæti haldist
lengi sem góð verzlunarvara. Já og um-
fram alt ef fram koma ný veiðiáhöld,
veiðiaðferðir, bálar, vélar o. 11., o. fl. Vist
er það, að hinar miklu framfarir fiski-
veiðanna nú á tímum, eiga rót sina að
rekja, eins og framfarir í öðruin grein-
um, til þekkingár; þeirrar þekkingar sem
numin er verklega, en það er eins vist, að
hver einstakur fiskimaður dregst aftur úr,
sem ekki ávalt fylgist með hinni áfram-
haldandi þekkingu.
Það er auðskilið, að ekki myndi það