Ægir - 01.04.1908, Blaðsíða 7

Æ G I R .
87
ríkisdali, sem aldrei náðust, með því og að
viðskiftafélag nokkurt í Danzig á Þýzkalandi
bað um gjaldfrest, og var þar um allstóra
upphæð að ræða. Skuld þess — 5261 ríkis-
dalir, 3 mörk 11 skildingar — stóð meir að
segja óborguð enn árið 1810.
Eg hef einmitt tekið þessi dæmi frá
hinum lakari árum, bæði þegar illa gekk með
veiðarnar og önnur óhöpp ollu tjóni, til þess
að sýna, hversu fastan grundvöll félagið hafði
fengið undir fætur, og hvílíku ötul og hug-
sjónarík kaupmenska getur áorkað. Þann
mikla styrk, sem félagið hafði fengið, má að
vísu þakka þvf atriði að nokkru leyti, að
farmgjaldið lenti alt í höndum féiagsins sjálfs.
Þannig var ágóðinn af skipunum einum árið
1806 10357 ríkisdalir 34 skildingar. Þegar
bezt gekk, hafði þó þessi ágóðagrein orðið
tvöfalt stærri. Fiskiverðlaunin numu 1385
ríkisdölum. En það sem jafnan var aðal-
styrkur félagsins, það var frágangurinn á
fiskinum. Jafnframt og fiskurinn var kominn
á skip, þá var hann flokkaður, og því næst
jafnharðan saltaður og merktur: 1 dags og
2 daga fiskur. Það sem ekki var hægt að
ganga frá innan tveggja sólarhringa frá því
það náðist, það var ekki flutt út, heldur
útbúið til reykingar. Tunnurnar voru
úr eik, og til þess að fyrirbyggja alla ótrú-
mensku frá fiskimanna hendi, þá var veiðar-
dagurinn og nafnið á skipinu, þar sem fisk-
urinn var veiddur, merktur á tunnuna; enn-
fremur stóð á hverri tunnu ábyrgðarmerki
fyrir þyngdinni ásamt heimilismerki stofnun-
arinnar með konungskórónunni á.
Hversu mjög framleiðsla félagsins skaraði
fram úr allri norskri vöru samskonar að gæð-
um, sést á samanburði á verðunum. Um 1780
var almennur norskur saltfiskur keyptur í
Massilíuborg og Barcelónu1) fyrir 22 ríkisdali
skippundið í allra hæsta lagi. En einmitt
um sama leyti fékk Lunds-félagið fyrir sinn
1) Borg á Spáni.
saltfisk, sem verkaður var eftir hollenzkum
og Nýfundnalands-reglum, 28—31 ríkisdal
fyrir skippundið, og það á sömu stöðum. Og
jafnhliða því að Björgvinar-kaupmenn fengu
í hæsta lagi 10 ríkisdali fyrir tunnuna af
söltum þorki, þá gekk þorskur félagsins á
13—14 ríkisdali, meir að segja í Stettínar-
borg1) fékk félagið fyrir fjórðunginn 5 ríkisd.
768/10 sk., eða 58 ríkisd. fyrir heiltunnuna,
og í sjálfu Hollandi 40 florínur eða 20 ríkisd.
80 sk. heiltunnuna.
Alveg eins var með síldina. Um 1790
var vana-verð fyrir tunnuna af norskri feit-
síld 13—15 ríkisdalir; en þá fékk Farsunds-
félagið 19—22 fyrir sína, sem verkuð var á
hollenzkan hátt. Árin 1804, 1805, 1806 og
1808 var verðið fyrir norska feitsíld upp og
ofan þetta 30, 28, 25 og 20 ríkisdalir; en
þau ár fékk fisklstofnunin 56 rikisd. 24skild.,
42 ríkisd. 182/6 skild., 41 ríkisd. 2 mörk, 6
skild., og 40 ríkisd. 42 skild. Reykta síldin
aptur á móti, sem flutningaskipin komu með
í ágústmánuði beint úr sjónum, komst bæði
í Hamborg, Hollandi og Eystrasaltslöndunum
upp í 150 ríkisdali fyrir tunnuna. En hin
vanalega saltaða síld, sem var í fjórðungs-,
áttundaparts og sextándaparts tunnum, gat
komizt snemma á markaðinn á 4 og 5 ríkis-
dali fyrir l/i6 úr tunnu; en þá er tunnan á
80 ríkisdali eða heiltunnan á 240 ríkisdali,
og dregst þar að eins frá sá kostnaður, sem
á legst við söltun í 16 smákvartil í staðinn
fyrir heila tunnu.
Tunnurnar voru allar ur eik, og bentar
að hollenzkum hætti, og kostuðu þær í sjálfri
tunnuvarksmiðju stofnunarinnar: heiltunnan
1 ríkisd., ijórðungs- og áttundaparts-tunnan
oft 22 skildinga eða þaðan af minna.
Þegar konungsstofnunin hafði staðið þrjú
ár, þá var það orðið fullsannað af reynslunni,
sem sjáanlegt var fyrirfram í byrjuninni, að
hún hafði oi fá skip. Minsti afli, sem vera
1) á Norður-Þýzkalandi.