Ægir - 01.06.1908, Blaðsíða 2

98
ÆGIR.
Til þess, að koma banka á stofn, voru
teknir peningarnir frá þeini, sem áttu
að halda peningaveltunni við; — og er
það samskonar hagsýni eins og ef bónd-
inn seldi heyið frá kúnum til þess, að
borga skuldir sínar! Og til þess, að ná
fé í ríkissjóðinn voru lögleidd toll-lög,
sem sviftu að minsta kosti sjávarborgirnar
talsverðum hluta af viðskiftafærum sín-
um. Því að með þeim lögum var tals-
vert dregið úr þeim yfirburðum, sem
danska alríkið hafði yfir ílest önnur ríki
í verzlunar-löggjöflnni, þ. e. tollfrelsis-
og vöruflutningsréttinum. — Flestar hinar
gömlu stórverzlanir voru eins og væng-
brotnar æðar, eítir umbrot hins mikla
og langa stríðs. Og það var langt írá
hinum nýju hugsjónum, að ríkinu bæri
að veita þeim nokkra bjálp, til að koma
fótunum fyrir sig aftur.
Þegar svo var ástatt, var heldur alls
ekki við að búast, oð stórþingið færi að
styrkja sjávarútveginn eíns og stjórnin
gamla bafði gert.
— Eg drap áður á, að fyrstu árin eftir
stríðið hefðu verið slæm fiski-ár á haf-
skipum. En samt sem áður var heldur
ekki við því að búast, að Lunds-ætlin
vildi alveg hætta við atvinnuveg, sem að
hún bæði hafði orðið að leggja svo mikið
í sölurnar fyrir, og veitt hafði henni
hins vegar svo mikinn arð. Útvegnum
var því haldið áfram, þótt ekki blési
byrlega; og hatði . félagið aldrei þurft
fremur á ríkisstyrk að halda, heldur en
einmitt nú. En nú var sú hjálp horfln.
— Ég hef áður minst á, að þetta ein-
staka félag hlaut aðdáun alira samtíðar-
manna sinna, sem til þess þektu. Á
Englandi hafði Jakobs Sunders verzlun
við Billíngsstræti í Lundúnum skarað
fram úr í fiskiveiðunum; og' bafði sú
verzlun verið yfir hálfa öld hluthafi í
humars- og fiskverzlun Lundsfélagsins.
Bæði þessi verzlun og jarlinn af Chister
(eftir þvi, sem sagan segii1), sem áður
hafði verið herforingi i enska flotanum,
og þá hvað eftir annað komið til Far-
sunds og séð hina snildarlegu tilhögun
hjá félaginu — endurtóku 1816 bón sína
um upptöku í félagið; og var upptakan
samþykt. Var höíuðslóllinn ákveðinn
200,000 spesiudalir; og skyldi annar helm-
ingur þeirrar upphæðar skiftast þannig,
að Englendingarnir leg'ði til 20,000 pund
sterl., en Ágúst Kúnów i Björgvin það
sem á vantaði. Fiskiskip voru ákveð-
in 30.
Leiðar-kveðja.
Flutt á kveðjuhátíð Bárufélagsmanna
á Akranesi 20. febr. 1908.
Ejftir Porstein Björnsson cand. tlicol.
(Frh.). Einn merkur rithöfundur síðari
tíma, danska skáldkonanfrú Héiberg, segir
á einum stað í ritum sínum, að jafn-mjög
sem maturinn þyngi niður anda manns-
ins, svo nijög lyfti vínið honum. Vel má
vera, að þetta sé rétt frá hugsýnishlið
skoðað. — En þessa samlíkingu matar og
víns vil ég leyfa mér að heimfæra upp
á samanburð milli lands og sjávar. —
Eins og bikarinn skín við augum vorum
bjartur og töfrandi og heillar oss að
gleymskunnar lundum, þar sem aftur á
móti eðlisþörfin ein knýr oss til að neyta
matarins, þannig dregur þráin oss einnig
að hinum skínandi bjarta sjó. En eins
og hin dýrðlega angandi veig getur fyr
en oss varir orðið oss að hestaskál til
himnaríkis, þannig getur og hin bjarta
bára á nokkrum augnablikum orðið að
óvætt, sem ber oss út í hafsauga heljar.
Og að þessu leyti má einmitt líkja hafs-
þránni við ástar-þrána, sem öllum er
sameiginleg, og ýmist er sú sælasta eða