Ægir - 01.08.1923, Blaðsíða 19

ÆGIR
137
Tilhögun við fiskverkun.
1 erindi um fiskvinnu, er eg flutti á
Fiskiþingi íslands 2. júlí 1917 og birtist
í júlíhefti Ægis það ár, mintist eg nokk-
uð á fiskverkunarhúsin, sérstaklega þvotta-
húsin. Tillögum mínum um þau hefir
ekki svo eg viti verið sint neitt enn þá,
enda hentar það fyrirkomulag er eg stakk
upp á (dreglar til flulnings innan húss)
ekki annarstaðar en þar sem völ væri á
ódýru hreyfiafli, og hins vegar kostuðu
tækin nokkm t fé. — Eg hefi nú um hríð
aftur hugsað nokkuð um fiskverkunar-
húsin og þá sérstaklega haft fyrir augum
þær veiðistöðvar, þar sem aflað er á
hreyfilbáta og fiskurinn kemur óslægður í
land, svo sem í Vestmanneyjum, Sand-
gerði, Bolungarvík og viðar, og skal eg
nú stuttlega gera grein fyrir þeirri til-
högun á aðgerð fisksins og þvotti, er eg
held að hagkvæmust yrði.
Gerum þá ráð fyrir húsi, t. d. í Vest-
manneyjum, er ætlað væri til aðgerðar,
söltunar og þvottar á fiski úr einum 12
hreyfilbátum eins og þeir gerast þar (10—
12 rúmlestir), og að á hvern bát kæmi að
meðaltali 36000 fiskjar, á alla 12 til sam-
ans 432000. Séu róðrardagar á vertið 60,
koma 7200 fiskar á dag til jafnaðar. Ger-
um ráð fyrir að einn maður hausi til
jafnaðar 5 fiska á mínútu hverri eða
2400 á 8 stunda vinnutíma, og þyrfti þá
þrjá menn til að hausa allan fiskinn á
þeim tíma. Á móti hverjum einum, er
hausar, myndi þurfa einn til að slægja
og tvo til að fletja, eða alls 12 manns til
að hausa, slægja og fletja 7200 fiskjar á
8 klst. Á hverja klst. kæmu 900 fiskjar.
Fiskurinn væri fluttur af bryggju inn í
húsið á vagni (sporvagni eða bíl). Taki
vagninn eina rúmlest og sé hver fiskur
til jafnaðar 6 kg., komast 167 fiskar i
hvern vagn, og þyrfti þá vagn að koma
að 11. hverja minútu til að hafa við. Nú
bærist auðvitað stundum meira eða
minna að en meðalaflinn á dag, sem eg
hefi gert ráð fyrir, og væri þá unnið leng-
ur eða skemur en 8 stundir, eu með
sama hætti.
1. mynd sýnir tilhögunina. Fiskþróin
liggur meðfram annari langhlið hússins
miðri og þar kemur vagninn að henni rneð
hlið eða gafl. Fiskþróin er 495 cm. á
lengd, 250 cnr. á breidd, 20 cm. á dýpt
við vagnbrautina og 30 cm. á dýpt hinum
megin. (Er gert ráð fyrir að sá halli nægði
til að fiskurinn sigi að innri barminum
fyrir þunga fiskjarins, sem úr vagninum
kærni, en helst þyrfti þó að prófa þetta).
Þróin er þá nimlega 3 m3. að rúmmáli.
Hæð frá gólfi að efri brún 102 cm. Þró-
in stendur á stólpum. Undir henni verð-
ur um 9,4 m3 rúm og myndi mega
nota um 5 m3 þess til að taka á móti
hausum, jafnóðum og hausað væri. Séu
7200 fiskar um 43 rúmlestir, en hausar
21% af fiskþunganum, koma um 9 rúm-
lestir hausa á dag, og sé rúmlest 1 m3,
þyrfti að taka hausana undan þrónni
tvisvar á dag. — Annars kynni sumstað-
ar svo til að haga, að láta mætti haus-
ana fara um rennu út úr húsinu eða
niður urn gólfið jafnóðum 1 sérstaka þró,
og væru þeir síðan fluttir þaðan.
Þar sem brúnin á þrónni er 102 crn.
há, þarf kassabotn vagnsins að vera
svo sem 110 cm. yfir gólf (vanaleg hæð
á flutningsbíl). Hlið eða gafl á vagnkass-
anum þarf að vera á hjörum til að geta
fallið ofaná brúnina á fiskþrónni, svo að
fiskurinn geti runnið í hana úr vagninum.
Sé fiskurinn fluttur örar að en svo að
þró af þessari stærð taki við, verður annað-
hvort að lengja þróna til beggja enda, með
halla að miðkaflanum, svo að íiskurinu
sigi þangað, eða láta þann fisk, sem ekki