Ægir - 01.10.1923, Blaðsíða 5

ÆGIfi
Bolungavík
um síðustu aldamót og nú.
Á ferð minni um Vestfirði 1901 kom
eg í fyrsta sinn til Bolungavíkur og
dvaldi þar nokkura daga til þess að
kynna mér þá fornfrægu veiðistöð. Sagði
eg frá hinu helzta, sem eg fékk að vila
um hana í rannsóknarskýrslu minni
1901.
Nú í sumar kom eg aftur í »Víkina«
(eins og hún er alm. nefnd við Djúpið,
að sínu leyti eins og Grindavík er »Vik-
in«, Eyrarbakki »Bakkinn«, Þorlákshöfn
»Höfnin« og Selvogur »Vogurinn« i
munni Árnesinga og Grindvíkinga) og
dvaldi þar viku tíma við rannsóknir,
sein ekki verður skýrt frekara frá hér,
en eg ætla að segja litið eitt frá þvi,
hvernig nú háttar um fiskiútgerð og
annað, sem að henni lýtur til fróðleiks
og samanburðar við það, sem var um
aldamótin, því að breytingar hafa orðið
miklar bæði á því og öðrum sviðum.
Um aldamotin var Bolungavík mesta
róðrarbáta-veiðistöð landsins; árið 1901
gengu þaðan 16 heimaskip og 30 inn-
tökuskip á vorvertíðinni og stundum áð-
ur 60 skip og þar yfir, flestalt sexæring-
ar með 5—6 mönnum á, alls það ár um
300 manns og þar at 200 aðkomandi
fólk, sem lá við í verbúðum. Hafa um
það leyti verið um 700 manns í Víkinni,
þegar hæst stóð á ári hverju.
Þar sem nú hvert skip lagði alt að 20
lóðir á haustin og 40 á vorin, með 90
önglum (krækjum) á lóð, eða alls 1800
—3600 öngla í róðri, þá liafa verið lagðir
alls (árið 1901) nál. 100 þús, önglar í
sjó i róðri á Bolvíkingamiðum á haust-
in, en yfir 200 þús. á vorin, beittir alls-
konar beitu, mest kúfiski og síld. Kú-
147
fiskinn tengu þeir þá hingað og þangað
við Djúpið, en síldina ýmist í lagnet
heima fyrir eða úr lásum og ishúsum á
ísafirði, þvi að íshús komst fyrst upp i
Víkinni þetta sama ár.
Um aldamótin voru Vestfirðingar farn-
ir að kynnast steinolíu-gangvélinni (»mót-
ornum«) í bátum hjá Dönum, sem um
undanfarin ár höfðu stundað kolaveiðar
þar á fjörðunum, og árið eftir að eg var
á ferðinni, eða í október 1902, settu þeir
Árni Gíslason (nú yfirfiskimatsmaður) og
Nielsen verzlunarstjóri fyrstir allra hér
á landi mótor í bát, sexæring, er þeir áttu í
félagi, í þeiin tilgangi að láta hann ganga
til fiskjar. Urðu brátt fleiri til þess að
setja mótor í sexæringa sína og urðu
Vestfirðingar þannig á undan öðrum í
þessu sem fleiru, er til nýbreytni eða
framfara má verða í fiskveiðum og sjó-
sókn. Brátt reyndust þó opnir sexæring-
ar ólullnægjandi mótorbátar, ofiitlir og
illa varðir, og komu þvi smámsaman í
þeirra stað stærri og yfirbygðir bátar, og
nú eru þeir tíðum orðnir allstórir kútl-
ai-ar, sem sækja á fjarlæg mið (Norður-
land, Suðurnes), eins og kunnugt er.
Það mátti nærri geta, að Bolvikingar
mundu ekki lengi horfa rólegir á Isíirð-
inga og Hnifsdælinga bruná fram hjá sér
með vélarafli, án þess að reyna að verða
með, en þeir stóðu miklu ver að vigi,
vegna þess að ekkert skipalægi er á
Bolungavík, örugt allan ársins tíma. Þar
er allbrimasamt, eins og kunnugt er og
landtaka eigi góð í stórgrýttri möl og
því ekki líklegt að setja mætti hina
þungu yfirbygðu mótorbáta á land á
milli róðra, eins og gert við sexæringa.
Bjóst eg því hálft um hálft við því, að
Bolungavík mundi nú dragast aftur úr
og míssa forustuna sem veiðistöð við
Djúpið. En það fór öðruvísi: Hún hefir
haldið með heiðri öndvegissæti sínu,