Ægir - 01.11.1949, Blaðsíða 24

266
Æ G I R
manns um borð, mest amerískir borgarar.
Þessi atburður var því notaður sem beitt
áróðursvopn til að fá Ameríkumenn í
styrjöldina með bandamönnum.
„Mauretania" fór ekki að sinni fleiri
skemmtireisur. Megin liluti hinnar dýru
innréttingar var rifin burt og skipið notað
til þess að flvtja hermenn frá Ameríku til
Evrópu. Kafbátar komust aldrei í færi við
„Mauretaniu", enda naut hún hraðans svo
og þess, að enginn vissi hvar hún var
hverju sinni nema skipstjórinn.
Að fyrri styrjöldinni lokinni var
„Mauretania" innréttuð á enn sltrautlegri
og iburðarmeiri hátt en fyrr og reyndist
hið mesta happaskip og tign þjóðar sinn-
ar. Sumarið 1935 fór þetta glæsilega skip
sína síðustu ferð til Leith. Þar var hverj-
um, sem hafa vildi, selt úr því borð og
stólar til endurminningar um þessa drottn-
ingu hafsins svo og áhöld og smávélar. Að
lokum var hinn stóri bolur skipsins bút-
aður niður í stóra bita fyrir hina skozku
háofna. Stálið var brætt og valsað í plöt-
ur og vinkla, sem ef til vill hafa verið not-
aðir í enn þá stærri og' glæsilegri skip en
„Mauretania".
„Queen Mary“ og Queen Elisabeth“.
Eins og fyi'r er getið má heita svo, að
þessi skip séu systurskip og má þess vegna
rita um þau sameiginlega. „Queen Elisa-
beth“ er þó lítið eitt stærri. Munar það
um 11 fetum á lengdinni og um 3000 lest-
um að rúmmáli. Eftir að „Lusitania“ og
„Mauretania“ komu lil sögunnar, varð kapp-
lilaup í mörg ár mitli þeirra þjóða, sem
fremstar stóðu í skipasmíði, en það voru
Þjóðverjar, Frakkar og Bretar. Árið 1928
byrjuðu Bretar að gera frumdrætli að
„Queen Mary“, og um svipað leyti gerðu
Frakkar ráðstafanir til að smíða „Nor-
mandie“, en þessi skip mega heita ná-
kvæmlega jafnstór að rúmmáli og tæplega
verður á milli séð, hvort verkið lofar
meistara sinn meira. Skipasmiðirnir litu
hornauga hvor til annars, án þess að leita
ráða eða láta hinum í té upplýsingar. Hér
var um harða samkeppni að ræða milli
skipasmiða tveggja vinveittra þjóða, en
enginn er annars bróðir i leik.
Margt hefur verið rætt og ritað um
þessi skip og margar upplýsingar látnar í
té, en þó er ýmsu haldið leyndu, sem sjó-
menn, skipasmiðir og vélsmiðir óska eftir
að fá að vita.
Á fundi í „Institution of Naval Archi-
tects“ flutti maður, sem var þaulkunnugur
smíði „Queen Mary“, erindi um smíði
skipsins og virtist ekki dylja neitt. í
frjálsum umræðum á eftir erindinu voru
gerðar ótal fyrirspurnir til ræðumanns, m.
a. þessi: „Hverjar eru niðurstöðutölur út-
reikninga um sjóhæfni skipsins?“ Að lokn-
um umræðum virtist höfundur erindisins
veita svör við öllum spurningum nema
þessari einu, en hún skiptir miklu máli,
að því er snertir líðan farþeganna.
Árið 1930 var skipasmíðin komin á það
stig, að með „Parsons“ túrbínum sem þá
voru orðnar heimsfrægar, var hægt að
auka hraða risaskipa að miklum mun frá
því sem áður var. En jafnframt þurfti þó
stærð, sérstaklega lengd skipsins, að auk-
ast. En þá bar að sama brunni og áður
með öll þessi stóru skip að geta gert þau
nóg sterk til að þola stórsjóa.
Fyrir mörgum árum munu hafa farið
fram mælingar á hæð og lengd á bárum á
Norður-Atlantshafi. Ekki er mér knnnugt
um útkomu þessara mælinga, en víst er
það, að 1928 voru fróðir menn í vafa um,
hvort 1000 feta bára (lengdin á „Queen
Mary“) gæti verið 50 feta há eða þar um
bil, og hvort nauðsynlegt væri að reikna
með svo mikilli áreynslu. Að lokum var
þó gert ráð fvrir því versta.
Löngu síðar gerði Wainblum and Block
nákvæmar rannsóknir á skipinu „San
Francisko“, varðandi öldur og í skýrslu
sinni segir hann: „Það er óhætt að taka
það fram afdráttarlaust, að okkar stærstu
skip geta í stormi orðið fyrir öldum, sem
eru álíka langar og lengri en skipin.“ (Hér
er átt við þverskurðarlengd úr öldudal í
næsta öldudal).