Dagur - 04.10.1934, Blaðsíða 3

114. tbi.
DAGUR
311
Fjárlagafrumvarpið 1935
Greið$luhallalau§ fjárlög.
Fjármálaráðherra hefir gefið
Nýja Dagblaðinu eftirfarandi
upplýsingar um undirbúning
fjárlaga fyrir árið 1935:
Stjórnin hefir í hinu nýja fjár-
lagafrumvarpi orðið að gera all
verulegar breytingar frá þeim
fjárlögum, sem nú gilda fyrir ár-
ið 1934.
Xekjur og' gjöld.
í fyrsta lagi hefir stjórninni
þótt alveg óhj ákvæmilegt, að leið-
rétta ýmsar gjaldaupphæðir, sem
undanfarið hafa verið alltof lágt
áætlaðar, miðað við reynslu, því
að það er vtianlega ekki annað en
blekking, að áætla upphæðir vís-
vitandi lægri en menn vita, að
muni verða. í öðru lagi hefir orð-
ið að taka upp í frumvarpið ýms
gjöld, sem bundin eru með sér-
stökum lögum, þótt ekki hafi ver-
ið tekin upp í fjárlög fyrr. Er hér
í raun og veru líka um einskonar
leiðréttingar að ræða. í þriðja
lagi gerir svo stjórnin ráð fyrir
nýjum útgjöldum, til atvinnuveg-
anna og verklegra framkvæmda.
Útgjöld samkvæmt frumvarp-
inu, að meðtöldum afborgunum en
að frátöldum fyrningum, eru 13,7
millj. kr. Það er um 2 millj. kr.
hærra en í núgildandi fjárlögum.
— Þó reyndust útgjöldin 1932
hærri en þetta, og voru þau þó
lægri það ár en þau hafa verið
mörg ár fyrr og síðar.
Af þessari 2 millj. kr. hækkun
frá núgildandi fjárlögum (sem er
þó lækkun miðað við raunveruleg
útgjöld undanfarinna ára), eru
ca. 11/2 millj. kr. leiðréttingar og
lögbundin gjöld, samkvæmt sér-
stökum lögum. Um V2 milljón er
ný útgjöld til atvinnuveganna og'
verklegra fi-amkvæmda eins og
áður var sagt. Hækkunin til at-
vinnuvega og verklegra fram-
kvæmda er þó meiri en þessi Mí
millj., því að fé, sem stjórnin
leggur til að spara annarstaðar,
bætist þarna við. Dýrtíðaruppbót
af launum yfir 4600 kr. á að falla
niður samkv. frv. stjómarinnar.
Með fjárlagafrumvarpinu, sem
lagt verður fyrir þingið, svo og
frumvörpum þeim um tekjuauka
og niðurfelling tekna, sem fram
verða lögð, leggur stjórnin grund-
völl að greiðsluhallalmosum fjár-
lögmn fyrir árið 1935.
Ef reikna mætti með því, að
núverandi tekjustofnar gæfu
jafn miklar tekjur og þeir gáfu
1933 og væntanlega gefa 1934,
myndu þær hafa nægt til að
standa straum af þeim 13,7 millj.
útborg-unum, sem frv. gerir ráð
fyrir. En með tillití +il minnkandi
tolltekna, með því að vöruinnkaup
frá útlöndum verða að minnka,
Verður að lækka tekjuáætlunina.
Ennfremur leggur stjórnin til, að
Jækkaðiír sé tollur á kaffi og
sykri og útflutningsgjald á síld,
og fellt niður útflutningsgjald á
landbúnaðarafurðum, Við þetta
kemur fram halli. Verða lögð
fram tekjuöflunarfrumvörp til að
jafna þann halla. Með þeim er
þó, eins og áður var fram tekið
ekki farið fram á hærri heildar-
tekjur, en ríkissjóður hafði 1933
og væntanlega fær 1934.
Skattahækkanir.
Stjórnarfrumvörp til tekju-
hækkunar verða:
Frv. um tekju- og eignaskatt,
sem fer fram á ca. 25—30%
hækkun á heildarupphæðinni, mið-
að við þann tekju og- eignaskatt,
sem í gildi var 1933 og gert er
ráð fyrir á árinu 1934 (40% álag
meðreiknað).
Frv. um hækkun á tolli á tóbak,
kakaó, súkkulaði, konfekt 0. fl.
þvíl.
Frv. um hækkun á innflutn-
ingsgjaldi af benzíni upp í 8 aura
á lítra. Til samanburðar má geta
þess, að innflutningsgjaldið á
benzín í Danmörku er um 13 aur-
ar og hið stórkostlega aukna
vegaviðhald hér gerir það óum-
flýjanlegt, að auka þetta innflutn-
ingsgjald.
Frv. um afnám undanþágu frá
gjaldi af innlendum tollvörum, er
þau fyrirtæki hafa notað, sem
stofnsett voru fyrir 1. jan. 1927.
— Kemur þetta aðallega fram,
sem hækkun á ölskatti.
Frv. um einkasölu á eldspýt-
um.
Fi*v. um að Áfengsverzlun rík-
isins hafi einkasölu á ilmvötnum,
hárvötnum, andlitsvötnum, bökun-
ardropum, kjörnum til iðnaðar
og pressugeri.
Skattalækkanir.
Frumvörp til lækkunar eru:
Frv. um lækkun á útflutnings-
gjaldi á síld og niðurfelling út-
flutningsgjalds af landbúnaðar-
afurðum.
Frv. um framlenging gengisvið-
auka. Felur það í sér niðurfelling
gengisviðauka á kaffi og sykri.
Framlenging eldri laga
o. s. frv.
Þá eru nokkur frumvörp um
framlengingu eldri tekjulaga:
Frv. um framlenging á gildi laga
um verðtoll, frv. um framlenging
bráðabirgðaverðtolls og frv. um
framlenging tekju- og eignar-
skattsaukans fyrir árið 1934.
Loks er svo frv. um framleng-
ing á frestun á framkvæmd nokk-
urra laga. Er frestunin fram-
lengd um eitt ár enn, þó að und-
anskildum Verkfærakaupasjóði.
Ennfremur framlenging á bráða-
birgðabreyting á skemmtana-
skattslögunum.
Helztu viðfangsefnin.
Erfiðleikarnir við undirbúning
fjái’laga að þessu sinni, eru mikl-
ir, segir ráðherrann að lokum. I
fyrsta lagi sökum þess, að undan-
farin ár hefir verið greiðsluhalli,
þrátt fyrir óeðlilega mikinn inn-
flutning, sem hefir skapað ríkis-
sjóði meiri tolltekjur en eðlilegt
er, eftir afkomu þjóðarinnar út
á við. f öðru lagi vegna þess, að
reikna varð með minni tolltekj-
um en undanfarin ár, þar sem
eigi verður annað séð en að inn-
flutningur 1935 verði að vera
minni en í ár og í fyrra. í þriðja
lagi sökum þess, að ástand at-
vinnuveganna krefst aukinna
framlaga til verklegra fram-
kvæmda. í fjórða lagi sökum þess,
að stjórnin hlaut að leggja til, að
léttir yrðu tollar á neyzlu- og
framleiðsluvörum, og er þó minna
hægt að gera að því en æskilegt
væri.
Verði fjárlögin, ásamt tekju-
frumv. samþ. í þinginu á þeim
grundvelli, sem lagður er af
stjórninni, og takist sæmiléga um
framkvæmd, má, að öllu athug-
uðu, vel við una.
Útdráttur úr fundargerð
„Félags barnakennara
við Eyjafjörð.“
Föstudaginn og laugardaginn 28. og
29. sept. hélt »FéIag barnakennara við
Eyjafjörð* haustfund sinn á Akureyri.
Mættir voru yfir 20 kennarar og urðu
umræður miklar. Aðalumræðurnar
snérust einkum um tvennt: í fyrsta
lagi um skólasýninguna og kennara-
námsskeiðið í Reykjavík síðastliðið vor,
og straumhvörf sem eru að verða í ís-
lenzkum barnafræðslumálum þar, sem
verið er að hverfa frá einhliða fræða-
lestri og yfirheyrzlum, til meira starfs
og sjálfstæðara náms. í sambandi við
þetta var rætt um starfið á komandi
vetri og urðu um það langar umræð-
un Virtust allir hafa hug á því, að
notfæra sér að einhverju leyti þær
nýjungar í uppeldi og skólamálum,
sem hinn nýi tími hefur verið að leiða
inn í skólana að undanförnu.
í öðru lagi snérust aðaluinræðurnar
um hið nýja frumvarp til fræðslulaga,
sem fræðslumálanefnd hefur nú lokið
við að semja, og afhent fræðslumála-
stjórninni.
Fyrst flutti formaður fræðslumála-
neMdar, Snorri Sigfússon, ýtarlegt er-
indi um starf nefndarinnar og frum-
varp hennar. Á eftir urðu langar um-
ræður, og kom þar fram almenn á-
nægja yfir frumvarpinu í heild.
Að loknum umræðum kom fram
svohljóðandi tillaga, er var samþykkt
í einu hljóði:
»Fundur í »Félagi barnakennara við
Eyjafjörð* er í öllum aðalatriðum
samþykkur frumvarpi fræðslumálanefnd-
ar og telur það stórkostlega framför,
frá núverandi fyrirkomulagi, ef það
nær fram að ganga*.
Aðrar helztu tillögur, sem samþykkt-
ar voru á fundinum, voru þessar:
1. »Fundurinn lætur í ljós ánægju
sína yfir kennaranámsskeiðinu í Reykja-
vík í vor, og þakkar stjórn »Sambands
íslenzkra barnakennarac fyrir ötula
forgöngu í því efni«.
2, Fundurinn lítur svo á, að sjálf-
sagt sé að halda áfram að gefa út
félagsblað S. í. b. og bæta við það ef
þörf krefur.
Sömuleiðis telur fundurinn sjálfssgt
að kennaristéttin haldi áfram að gefa
út, eða sjái um að gefið sé út, opin-
bert málgagn, annaðhvort sérstakt eða
í sambandi við annað rit«.
3. »Fundurinn telur nauðsynlegt að
tekinn verði aftur upp í fjárlög utan-
fararstyrkur kennara, og ekki minni en
hann var í upphafi: 3000,00. Telur
fundurinn heppilegt, að úthlutun styrks-
ins sé falin nefnd manna, er skipuð
sé fræðslumálastjóra, skólastjóra kenn-
araskólans og formanni Sambands ís-
lenzkra barnakennara, og veiti þeir
kennurum leiðbeiningar um utanfarir.c
4. »Fundurinn telur nauðsynlegt að
safnað sé skýrslum um skóla og
kennsluáhöld á félagssvæðinu, svo fé-
lagið geti síðar beitt sér fyrir umbót-
um á því sviði, þar sem þeirra er
mest þörf. Felur fundurinn einum
manni úr félaginu að safna slíkum
skýrslum, og leggi hann þær fyrir
næsta fund.
5. »Fundurinn telur mjög æskilegt
að haldnar séu sýningar á skólavinnu
barna á félagssvæðinu í sambandi við
fundi félagsins, við og við, og skorar
á alla kennara á félagssvæðinu, að
taka það mál til athugunar, og reyna
að hrinda því í framkvæmd«.
Af ýmsum ástæðum gat fundurinn
ekki orðið eins fjölsóttur sem oft áð-
ur, en var þó hinn ánægjulegasti og
spáði góðu um starfið á komandi vetri.
H. J. M.
Nýjar Ijóiabœkiir.
Sigfús Elíasson: Urðir,
Útgefendur: Þrír Vest-
firðingar.
Þetta er allstór Ijóðabók, um
2Ö0 blaðsíður. Höfundurinn er
handiönarmaður á Akureyri, vest-
firzkur að ætt og áður dálítið
kunnur af einstökum kvæðum,
sem hann hefir birt í blöðunum.
Nafnið á bókinni kemur undar-
lega fyrir, en ef til vill geta menn
fengið nokkra skýringu þess í
fyrstu vísunni, sem er á þessa
leið:
Einn eg fór með fjöllum
fram um urð og klungur;
saknandi föðurfylgdar
— fágæta átti eg móður. —
Einveran var mér yndi,
urðirnar vel mér skýldu,
naut eg þar bezta næðis,
numdi þar dýrmæt fræði.
Skáldið finnur skjól og næði i
urðunum, þ. e. í yrkisefnum
kvæða sinna. Hann mun yrkja sér
>:til hugarhægðar, en hvorki sér
til lofs né frægðar«. Þar með er
ekki 'sagt, að hann geti ekki not-
ið bæði lofs og frægðar fyrir
kveðskap sinn. En um Ijóðabók
þessa er það að segja, að hún er
sama marki brennd og flestar
aðrar systur hennar að því leyti,
að kvæðin eru misjöfn að gæðum
og má þar um segja: »Sumt var
gaman, sumt var þarft, sumt vér
eigi um tölum«. Að ósekju hefði
ljóðabók þessi mátt vera nokkru
minni, án þess að verið sé bein-
línis að átelja stærð hennar. Um
þetta verður þó ekki kveðinn upp
neinn algildur dómur, og verður
hver og einn, sem Ies ljóðin, að
gera það upp við sjálfan sig,
hvað honum lízt í þessu efni,