Ægir - 01.03.1965, Side 12

78
ÆGIR
en hráefnið er sem kunnugt er mjög tak-
markað.
Þorskhrogn eru nýlega orðin mikilvæg
útflutningsvara, niðursoðin. Hófst sú fram-
leiðsla í niðursuðuverksmiðjunni á Lang-
eyri vorið 1964, og önnur verksmiðja hóf
framleiðslu samskonar vöru s.l. haust. Eru
hér miklir framtíðarmöguleikar, því að
mikið fellur til af þeim þorskhrognum, sem
í þessa framleiðslu eru notuð, en það eru
lirogn, sem sprungið hafa í meðförum.
Verðið á þessum hrognum óunnum hefur
verið lágt, en s.l. ár gerðist það að Norð-
menn buðu svo mikið í þessi hrogn héðan,
að þau hækkuðu stórlega í verði. Hafa
Norðmenn um skeið verið og eru enn
stærstu framleiðendur á niðursoðnum
þorskhrognum, og verða nú að kaupa hrá-
efni héðan þar sem þeir hafa ekki nóg
sjálfir. Er hér eins háttað og með upsann,
sem Þjóðverjar kaupa hér, að erlendir aðil-
ar, sem búnir eru að byggja upp sinn niður-
suðuiðnað og eiga stórar verksmiðjur,
kaupa hráefnið úr höndunum á okkur ís-
lendingum svo háu verði, að okkar ungu
og smáu verksmiðjur eiga erfitt með að
keppa við þá. Hér er þörf opinberra að-
gerða til þess að tryggja það að íslenzku
niðursuðuverksmiðjurnar fái nægilegt hrá-
efni, en standi ekki hráefnislausar vegna
yfirboða erlendis frá.
En hér er líka þörf aðgerða annars aðila,
en það eru niðursuðuverksmiðjurnar sjálf-
ar. Eigendur þessara verksmiðja þurfa að
bindast samtökum sem allra fyrst. Þeir
þurfa að vinna saman bæði í þessu máli
og fjölda mörgum öðrum. Þeir ættu að
minnast þess, að sameinaðir stöndum vér,
sundraðir föllum vér.
Þá mun vikið nokkuð að rannsókna- og
tilraunastarfsemi fyrir niðursuðuiðnaðinn
hér á landi. Gerladeild Rannsóknastofu
Fiskifélags íslands hefur undanfarið haft
eftirlit með þeim niðursuðuvörum, sem
fluttar eru út frá Islandi. Auk þess hefur
deildin eftir mætti aðstoðað þær niður-
suðuverksmiðjur, sem til hennar hafa leit-
að. Hefur deildin átt þátt í því að finna
út aðferðir við framleiðslu nokkurra teg-
unda af niðursuðuvörum. Þannig vann hún
á sínum tíma að því ásamt hlutaðeigandi
framleiðanda að búa út uppskrift að kaví-
arnum, og á síðastliðnu ári vann hún einnig
að því með hlutaðeigandi framleiðanda að
búa út uppskriftina að niðursoðnum þorsk-
hrognum. Gerladeildin hefur nú fengið
mjög bætta aðstöðu til þess að gera niður-
suðutilraunir og hefur nú nokkrar vöru-
tegundir á prjónunum, sem eru nýjar hér
á Islandi. Má þar nefna niðursoðna þorsk-
lifur, bæði eina sér og í tómat, pöstu úr
þorsklifur og þorskhrognum saman, reykt-
an háf bæði í olíu og tómat, krækling í
smjöri, humar í eigin soði og súpu úr
kúfiski, ennfremur hefur verið prófuð
notkun á humarklóm í sósu o. fl. Það skal
sérstaklega tekið fram að öllum þeim nið-
ursuðuverksmiðjum hérlendis, sem áhuga
hafa er heimill aðgangur að öllum þeim nið-
urstöðum, sem við höfum komizt að, og
geta fengið sýnishom af flestum þeim
vörutegundum, sem hér voru taldar. Þetta
nær þó ekki til þeirra upplýsinga, sem við
höfum fengið frá einstökum niðursuðu-
verksmiðjum í sambandi við þeirra eigin
framleiðslu.
Eitt af því, sem staðið hefur íslenzkum
niðursuðuiðnaði fyrir þrifum er skortur
á mönnum með sérþekkingu í niðursuðu.
Nú er ástandið í þessum efnum að batna.
í fyrsta lagi þjálfast það fólk, sem haft
hefur og hefur nú fasta vinnu við niður-
suðuverksmiðjurnar hér á landi. í öðru lagi
lærist mikið af þeim erlendu sérfræðing-
um, sem hingað koma erlendis frá í sam-
bandi við uppsetningu nýrra verksmiðja
eða framleiðslu sérstakra vörutegunda fyr-
ir erlend sölufyrirtæki. Og í þriðja lagi
þá hefur loksins tekizt að koma íslenzk-
um lærlingum í erlendar niðursuðuverk-
smiðjur í lengri tíma. Voru það Vestur-
Þjóðverjar, sem tóku á móti þessum lær-
lingum. Hafa nú 7 íslenzkir lærlingar verið
eitt ár við nám í niðursuðu í Cuxhaven, en