Ægir - 01.04.1971, Blaðsíða 7

ÆGIR
73
S jávarútvegurinii 1970
' °kkrir forustumenn í sjávurútvcgi og fishiðnuði gefu í þcssu og nœstu
hlöðum stutt gfirlit gfir úrið sem leiðog rtnðu ústund og horfur.
Tóvias Þorvaldsson:
Saltfiskframleiðslan 1970.
Það hefur verið
venja að birta í
Ægi um hver ára-
mót yfirlit yfir
einstakar fram-
leiðslugi’einar
s j ávarútvegsins.
En þar eð þessi
orð eru nokkuð
seint á ferðinni og
aðrar greinar um
sjávarútveginn
hafa þegar getið
’j1*1 gæftir, aflabrögð og þess háttar sleppi
eg því.
Það er nú svo, að síðustu hundrað árin,
a° minnsta kosti, hafa fiskveiðar lands-
nianna og sala fisks í ýmsu formi og frá-
Sangi verið sterkasta efnahagsstoðin í ís-
enzku þjóðlífi. Og langt aftur í aldir höf-
við um það heimildir að sótt hafi verið
ú fanga á sjóinn og þá fyrst og fremst til
údrýginda hinu íslenzka bændaþjóðfé-
a&i, enda þótt nokkur útflutningur ætti
‘Ser stað á skreið nokkrar aldir aftur í
Ullann. Var hér ekki eingöngu um að
ljeða þá er bjuggu við sjávarsíðuna, held-
ai’ var þá einnig mikið um aðdrætti sjó-
angs til sveitabýlanna og var „útgerð"
tunduð frá ýmsum stórbýlum, svo sem
iskupssetrunum að Hólum og í Skálholti
þá frá ýmsum stöðum t. d. frá Skálholti:
a Akranesi og í Þorlákshöfn, Selatöngum
isem er miðsvegar milli Krýsuvíkur og
^t’indavíkur) og eins í Grindavík.
Margir eldri menn muna eflaust
’’skreiðarlestirnar“. Það er þegar bændur
’ouiu með lestir hesta og fengu keypta
skreið fyrir peninga eða í skiptum fyrir
landbúnaðarafurðir. Allt var þetta skreið-
arverkun á bolfiski og einnig þurrkaðir
þorskhausar.
Snemma stóð hugur íslendinga til frek-
ari sjósóknar og til þess að fá stærri fleyt-
ur en þeir höfðu haft til þessa brúks. Ýtti
þar undir, er þeir sáu Frakka, Englend-
inga, Hollendinga, Spánverja o. fl. hér á
djúpmiðunum árum saman og höfðu af
því fregnir að þeim yrði vel til fanga. Á
síðustu öld fór heldur að rofa til í þessum
efnum, og voru það þá fyrst skúturnar,
síðan togararnir og mótorbátar. Voru mót-
orbátarnir oft kallaðir línuveiðarar, að
minnsta kosti þeir stærri, sem ekki komu
daglega að landi. Með þessari þróun kom
einnig það, að saltnotkun jókst mikið til
að verja fiskinn skemmdum (saltfiskverk-
un) og kom þá til þess að leita þurfti mark-
aðs fyrir hann, en það var þá fljótlega að
hinn rómanski heimur þ. e. a. s. Miðjarð-
arhafslöndin, þ. e. Spánn, Italía, Grikk-
land ásamt Portúgal, urðu drýgst í kaup-
um og síðan Suður-Ameríka svo sem
Brasilía, sem var stærst, svo og ýmis önnur
ríki, er fram komu í þessari grein, á ára-
tugunum fram að 1940. Fram að stríðinu
var svo að segja allur fiskurinn saltaður,
vaskaður og þurrkaður og seldur þannig úr
landi. Var um að ræða mjög góðan fisk,
því hér var að miklu leyti um heimilisiðn-
að að x-æða, ef svo mætti segja og einnig
unnið af höndum, sem vanizt höfðu slíku
fi'á blautu bai’nsbeini. Skilningur almenn-
ings og þjóðarinnar alli’ar var og betri þá
en nú á því að hér var fjöregg þjóðarinn-
ar, sem það og er enn í dag.
Á styrjaldarárunum 1940—1945 lokuð-
ust saltfiskmai’kaðslöndin að mestu, en
þess í stað vai’ð nægur markaður fyrir ís-