Ægir - 01.04.1971, Page 8

74
Æ GIR
varinn fisk og hraðfrystan á Bretlandseyj-
um, en hraðfrystiiðnaðurinn óx úr grasi
á þessum árum þótt hann hefði verið til í
smáum stíl hér á landi seinustu árin fyrir
stríð. Er heimsstyrjöldinni lauk var svo
komið að saltfiskverkun varð hér ekki
lengur nr. 1, heldur nr. 2 og hefur þróunin
orðið sú að heldur er það lakara efni sem
fer í salt nú, því að það bezta fer í fryst-
ingu, en við lokun Afríkumarkaðsins fyrir
skreið fór þetta versnandi til muna, en sú
verkun gat tekið við lakara hráefni.
Það heyrðist oft að við ættum að verka
meiri fisk eins og áður var gert og vil ég
taka undir það og hef gert það í þessum
greinum oft áður og einnig á öðrum vett-
vangi. Ef við skoðum þetta, þá er það svo,
að við erum með lakari meðaltalsgæði í
saltfiski en áður, því aðrar greinar hafa
tekið það bezta til sín sem fyrr segir. Á
velgengnisárunum 1957-1967, var saltfisk-
verkun á fiski svo að segja gjörsamlega
vanrækt, því að engir fengust til
þeirra starfa. Allir uppteknir við önnur
störf! Þeir, sem ennþá unnu að slíku, sögðu
sjálfir að það væri af gömlum vana eða
þá þeirra eigin sérvizku, að þeir legðu það
ekki gjörsamlega á hilluna að verka.
Var því svo komið 1967 að ekki var selt
úr landi nema um eitt þúsund tonn af þurr-
fiski, en þess í stað hafði orðið, af framan-
greindum ástæðum, að hálfþvinga við-
skiptaþjóðirnar að minnsta kosti í byrjun
til að kaupa saltfiskinn óverkaðan. En
skjótt komust kaupendur að því, að þeir
gátu verkað og þurrkað okkar fisk með
minni tilkostnaði en við, og að það var
hagkvæmara að kaupa fiskinn blautsalt-
aðan. Nú er svo komið að ekki er eins
hægt um vik að endurheimta þurrfisk-
markað í þessum löndum þegar íslenzka
þjóðin hefir staðið svo að málum sem hér
er frá greint.
Þá er einn sá þáttur í saltfiskverkun,
sem nokkur athugun hefur farið fram á,
það eru neytendapakkningar. Var það
fyrst gert árið 1962 og pakkað í 1 lb. öskj-
ur, mjög snyrtilegt að frágangi og útliti.
Var þá reynt fyrir sér um sölur bæði til Am-
eríku og Evrópu, en ekki fékkst kostnaðar-
verð. Pakkað var þá í 30.000 öskjur, en
segja mátti að varan líkaði vel. Á nýjan
leik var tilraun með neytendapakkningar
gerð, er við höfðum komið upp húsum okk-
ar við Keilugranda í Reykjavík, en þá
skapaðist ný og betri aðstaða til þess.
Stóð sú tilraun yfir frá 1967—1970. í
þessa tilraun var tekið svipað magn og
hina fyrri, það er 30—40 þús. öskjur, en
ekki fékkst heldur nú kostnaðarverð í
neinu landi sem reynt var, en þau voru
Bandaríkin, Brasilía, Danmörk, Þýzka-
land, Sviss, Bretland, Belgía, Grikkland,
ítalía, Spánn, Portúgal. Síðustu pakkar af
þessum sýnishonium fóru úr landi seint
á s.l. hausti, en þá fyrst fékkst kostnaðar-
verðið því allt efni hafði verið keypt og
unnið fyrir gengisfellingu.
Athugun fer nú fram á því, hvort unnt
sé að gera allra lélegasta saltfiskinn verð-
mætari en nú er, og er unnið að því sam-
eiginlega af SlF og Rannsóknastofnun
fiskiðnaðarins, og er ei unnt að skýra frá
því frekar á þessu stigi málsins.
Á þessi atriði, sem hér greinir að fram-
an, er drepið til að draga upp smámynd
af því hvernig breytingar verða á verkun-
araðferðum og að til koma ný viðskipta-
lönd með aðrar og nýrri neyzluvenjur, sem
breyta aðstöðu og aðferðum okkar til að
koma fiskinum á markað hverju sinni,
þannig að hagsmunir okkar og þeirra falli
sem bezt saman.
Við áramótin 1969—1970 mátti segja
að ástand saltfiskmarkaðs væri að mestu
búið að jafna sig eftir offramleiðslu ár-
anna 1968—1969 að undanskyldu því, að
viðskipti við Spán voru ennþá ekki komin
í venjulegan farveg, því eins og frá var
sagt í fyrra, þá fengum við aðeins leyfi
fyrir 2000 tonnum þangað árið 1969 og
var allt í óvissu um þau mál fyrsta mánuð
ársins 1970. Þá var það að viðskiptamála-
ráðherra Gylfi Þ. Gíslason, ambassador
Islands í London, Guðm. I. Guðmundsson,
framkvæmdastjóri og formaður SlF, fóru