Ægir - 15.04.1971, Page 13

ÆGIR
91
Ásgeir Jakobsson:
SKELFISKVEIÐARFÆRI
Pagana 24.—31. marz s.l., var haldinn
1 publin í írlandi mikil sýning á allskonar
Velum til skipa og fiskvinnslu, svo og veið-
ai’færum margskonar. Þessi sýning var á
Vegum The World Fishing, sem er útgáfu-
y^irtæki, en annast jafnframt sýningar
a^ þessu tagi annað hvert ár. Sýn-
|ngarnar hafa venjulega verið haldnar í
Þondon, en nú var brugðið útaf þeirri
vfju. Samkvæmt persónulegri ósk sjávar-
utvegsmálaráðherra og jafnframt að til-
ulutan Fiskifélags Islands fór ég á þessa
syningu til að sjá, hvað þar væri helzt
^ytt, sem gagnast gæti hérlendis, en fyrst
°g fremst var mér falið að athuga um skel-
lsksveiðarfæri, sköfur og plóga og eink-
dælukræklingsplóginn enska, vegna
Peirrar skoðunar okkar margra hér,
ae 1 þeirri plóggerð sé að finna hugmynd
o möguleikum á gerbyltingu í skelfisks-
Veiðitækni okkar. Á sýningunni var fjöl-
margt að sjá, sem vert væri að segja frá
°S vonandi gefst smámsaman tækifæri til
Segja ýtarlega frá sýningunni í heild
Slðar í Ægi.
Á sýningunni sýndi Vincent Blake, helzti
P °gasmiður þeirra á Isle of Man, en þar
®lu skelfisksveiðar mikið stundaðar. Einn-
fór ég norður til Galloway í Skotlandi
a athuga plóg, sem IDU hefur hannað, og
o búnað hans um borð í 47 feta báti, og
lýsi
síðar
lýsi
eS þessum plógum eða öllum sköfum
en byrja á að segja frá þeim upp-
ugum, sem ég aflaði mér í ferðinni um
I mklingsdæluplóginn, en dæling er áreið-
aillega framtíðar aðferðin og því mikils-
ei'ðast að gera sér grein fyrir, hver þró-
nm er orðin í því efni.
^othun tveggja orða
• held það sé gagnlegt að skjóta hér
II 1 upphafi frásagnar minnar athuga-
um notkun tveggja orða í sambandi
við skelfiskveiðar okkar, annað er varð-
andi skelina en hitt veiðarfærið.
Við skiptum mikið við enskumælandi
fólk varðandi skelfiskveiðar okkar, bæði
að því er lýtur að því að deila með ensku-
mælandi mönnum þekkingu, en þeir standa
manna fremstir í skelfiskveiðum og eins
seljum við á markaði enskumælandi
manna.
Hér höfum við notað orðið scallop í
merkingunni hörpudiskur, og ég veit til að
af þessu orði hefur hlotizt misskilningur.
Scallop merkir að vísu hörpudisk í víð-
ustu merkingu, en það merkir einnig sér-
staka tegund hörpudisks í munni enskra,
og þetta rak ég mig á ytra, þegar ég sá
sýnishorn af skelinni þeirra og bar hana
saman við okkar skel.
Scallopskelin þeirra er stærri en okkar
diskur og flöt að neðan og grefur sig niður,
og hana þarf að plægja upp.
Okkar skel, sem er kúpt beggja vegna
og getur lyft sér og syndir og getur jafn-
vel tekið undir sig meters stökk, kalla
þeir Queen scallop eða bara Queenie og
gera á þessum skeljum mikinn mun í sam-
bandi við veiðar.
Hitt orðið, sem mér finnst villandi, er
orðið „plógur“, í sambandi við hörpu-
diskveiði hérlendis.
Við þekktum ekki annað skelfisksveiðar-
færi en kúfisksplóg, og þar sem hörpu-
diskur er einnig skelfiskur, var eðlilegt
að við notuðum orðið yfir sköfuna, sem
hann er veiddur með. Okkar hörpudiskur
er ekki plægður upp, heldur skafinn upp,
eða öllu heldur styggður upp, og víða
veiddur í troll.
Enski dæluplógurinn
Hefðbundin gerð bæði skelfiskplóga og
skafa hefur verið sú að poki er tengdur
blaði sem liggur milli tveggja kjálka. Það