Ægir - 15.11.1971, Blaðsíða 8

334
ÆGIR
r
V.
Haf- og fiskirannsóknir
j
Nokkur líffræðileg atriði varðandi grálúðuna
við íslenzka íandgrunnskantinn
Eftir L. N. Petsjenik, F. M. Trojnobskii, Veiðitilraunadeildinni í norðlægum höfum.
Árin 1965—67 framkvæmdi veiðitil-
raunadeildin í norðlægum höfum rann-
sóknir meðfram íslenzka landgrunnskant-
inum. Niðurstöður rannsóknanna sýndu, að
talsvert magn af grálúðu (Reinhardtius
hypoglossoides) fannst á nokkrum svæðum
allt niður á 850 m dýpi og á mismunandi
árstíðum.
Á 1. mynd sézt árleg útbreiðsla grálúðu
meðfram íslenzka landgrunnskantinum, þ.
e. a. s. hvar hana er að finna í miklu magni
að hrygningu lokinni við norðvesturströnd-
ina í apríl—maí á 450—600 m dýpi, þar
sem hún er í fæðuleit frá júní til október
norðan við ísland á 450—850 m og frá
september til desember undan austur-
ströndinni á 300—500 m.
Skilyrðin, sem valda því, að grálúðan
safnast saman í miklu magni, voru rann-
sökuð, lengdardreifing í veiðinni ákveðin,
merkingartilraunir gerðar og fleiri atriði
voru einnig rannsökuð.
Grálúða komin að hrygningu fannst í
stórum stíl meðfram landgrunnsköntum
Islands, á svæðum með blönduðum sjó á
mótum kaldra og heitra strauma. Má þar
nefna Irmingerstrauminn, sem er heitur og
Austur-Grænlandsstrauminn og Austur-
íslandsstrauminn, sem eru kaldir.
I apríl og maí safnaðist nýhrygnd grá-
lúða saman á straumamótum undan Vest-
fjörðum þar sem hitastigið var -r- 0,2° til
-r- 0,5°C. Vegna breytinga á straumamót-
um og meðfylgjandi hitabreytinga flutti
hún sig talsvert fram og aftur miðað við
dýpi (stundum á nokkrum klukkustund-
um).
Norðan við Island safnaðist grálúðan
saman þar sem botnhitinn er -h- 0,3° til
æ 0,6°C.
Austan við landið fæst mest af grálúðu
þar sem hitastigið við botn er 4° til -kO,5°C.
Rannsóknir sýndu að lengd grálúðunnar
var frá 30—100 cm, en flestar voru þó
50—75 cm langar. Kynþroska hængar voru
nokkuð minni en kynþroska hrygnur (2.
mynd).
Aðalhrygningarsvæði grálúðunnar hefur
ekki enn fundizt. Hins vegar gengur stór
nýhrygnd grálúða með svipuðu hlutfalli á
milli kynja í stórum stíl frá norðvestur-
strönd íslands frá apríl til júníbyrjunar á
450—600 m dýpi, og gefur það ástæðu til
að ætla að aðalhrygningarstöðvarnar séu
þar nálægt á miklu dýpi.
I djúpinu lifa grálúðutorfur á rækju.
Merkingatilraunir sýna, að grálúðan fer
í fæðuleit meðfram mótum kald- og hlý-
sjávarins til norðursvæðisins, en þar lifir
1. apríl—maí.
2. júní—október.
3. september—desember.