Ægir - 01.11.1981, Qupperneq 56

Frásögnin af Austfjarðaróðr-
unum er einnig merkileg, en
alltof lítið hefur verið fjallað um
þá „þjóðflutninga” er áttu sér
stað er sjómenn af Suðurnesjum,
og reyndar víðar að, streymdu til
sjóróðra á Austfjörðum á sumr-
in. Þarna er um að ræða merki-
legt rannsóknarefni að sínu leyti
hliðstætt við vermennsku fyrr á
öldum og síldarævintýri þessar-
ar aldar.
Togaraævi Tryggva Ófeigs-
sonar hófst á hollenskum togara,
sem gerður var út frá Hafnar-
firði skömmu fyrir fyrri
heimsstyrjöld. Sú útgerð, og út-
gerð Þjóðverja frá Hafnarfirði
um svipað leyti, er annað at-
hyglisvert rannsóknarefni, sem
lítið sem ekkert hefur verið tekið
til meðferðar fram til þessa.
Þarna hefði Tryggvi gjarnan
mátt segja meira frá.
Á árunum milli styrjaldanna
stundaði Tryggvi sjó á ýmsum
togurum, en þó lengst af sem
skipstjóri á flaggskipi breska
togaraflotans, Imperialist. í
kaflanum um það ágæta skip
segir frá mörgu, sem fyrir bar,
en þeim sem þessar línur ritar
þykir athyglisverðust frásögnin
af veiðunum og því hvernig
skipstjórar fundu og völdu sér
mið. Nokkuð segir einnig frá
Hellyersbræðrum og útgerð
þeirra frá íslandi og skýtur þar
enn upp kollinum efni, sem ekkert
hefur verið rannsakað til þessa.
Tryggva liggur vel orð til
Hellyersbræðra og þarf fáum að
koma á óvart. Þeir gerðu veg
hans mikinn, meiri en flestra
annarra skipstjóra, sem þeir
höfðu í þjónustu sinni. Útgerð
Hellyers frá Hafnarfirði var á
margan hátt merkileg og Hafn-
arfirði var hún mikil stoð á
erfiðum tímum. Það ber okkur
að játa fúslega. Hitt er svo
jafnljóst, að við megum þakka
fyrir að svo stórt útgerðarfyrir-
tæki erlent ílentist ekki í landinu.
Þá er hætt við að mörgum
kotbóndanum hefði þótt gerast
þröngt fyrir sínum dyrum.
Þá er komið að síðasta hluta
bókarinnar, þar sem er útgerðar-
saga Tryggva Ófeigssonar á ár-
unum eftir stríð. Þar kennir
margra grasa og Tryggvi er
ómyrkur í máli er hann segir frá
viðskiptum sínum við yfirvöld
lands- og borgarmála, og litið
dálæti hefur hann á bæjarút-
gerðum. Enginn efi er á því
að oft hefur Tryggvi mikið til
síns máls þótt hann kunni að
vera full dómharður á köflum.
Undirritaður getur til að mynda
ekki fallist á að útgerðarformið
skipti öllu máli, að bæjarútgerð
þurfi endilega að vera verri en
útgerð einkaaðila, eða öfugt.
Sagan sýnir okkur að það sem
mestu máli skiptir er að til
forystu í fyrirtækjunum veljist
menn sem hafi þekkingu, hæfm
og dugnað til þess að reka þau.
Bæjarútgerðir hafa oft goldið
þess að stjórnendur þeirra hafa
ekki verið valdir eftir hæfni til
stjórnunar og þaðan af síður
eftir þekkingu á útgerð eða
sjómennsku. Þvert á móti voru
þess alltof mörg dæmi að for-
stjórastóllinn væri notaður sem
pólitísk eða jafnvel nepotísk
dúsa og þá var ekki von á góðu.
Á undanförnum árum hefur
þetta þó breyst, enda hafa
bæjarútgerðir gengið ólíkt betur
en áður.
Þessi síðari hluti, útgerðarsaga
Tryggva Ófeigssonar, þykir mér
þó að öllu samanlögðu lakasti
hluti bókarinnar, einkum fyrir
þá sök, að þar er farið of hratt
yfir sögu, kaflinn ekki nógu vel
unninn, sagan verður of yfir-
borðskennd.
632 — ÆGIR