Ægir - 01.02.1989, Page 7

2/89
ÆGIR
59
dag víkin milli Hálshöfða og Sauða-
Uess; Fyrir botni hennar hefst
->varfaðardalur með fjallið Stólinn
'ynr miðjum dal. -„Mikill akur..."
Sjómaðurinn sem siglir mót
essum dal, - þessum háfjallagirta
Srosuga dal, hlýtur að dásama
s aparann fyrir fagurfræðileg hlut-
0 andsips, - þessa landsýn, -
Vlð landtöku á Dalvík.
Sagt er um listmálarann Ásgrím
°nsson að hann hafi haft við orð
er ann kom í dalinn á efri árum
a i Svarfaðardal hafi hann komið
arum of seint. Hann málaði þó
a-m.k. tvö ógleymanleg listaverk í
Pessum annars „kalda" dal.
^r^utningaskipið leggst að
HTSgju þar sem nokkrir gámar
® ^ess. Fjórir eiga að fara í
EnV ver^ur bví stuttur stans.
áF .arrna^ur'nn okkar hefur tekið
s-^°r. un' idann ætlar að kynna
r sógu þessa staðar og bæinn
s °g hann er í dag.
Upphaf
Landnámsmaðurinn Þorsteinn
svörfuður er talinn landnemi
Svarfaðardals og dalurinn síðan
við hann kenndur. Kom hann á
skipi sínu í Eyjafjörð, ásmt syni
sínum, Karli rauða. Að tilstuðlan
Helga ntagra fór hann út í dalinn
og reisti bæ sinn að Grund, vestan
ár. Þegar Þorsteinn kom í dalinn
var fyrir Ljótólfur goði á Hofi, sem
er austan árinnar er rennur eftir
miðjum dal. Hann er því frum-
bygginn þó Þorsteinn sé talinn
hafa numið dalinn, enda urðu
væringar nokkrar millum þeirra.
Karl rauði var sæfari mikill og
„fór hann síðan landa á milli hvert
sumar, en hélt þó ávallt bú." Hér
um eru helstu heimildirnar Svarf-
dæla saga og Valla-Ljóts saga.
Bændaþjóðfélag myndaðist í
dalnum en ugglaust hafa bændur
haft sín skip og fleytur við sjóinn,
sumir hverjir. Þannig hafa menn
sótt björg í bú frá upphafi vega.
Fátt heimilda er um lífið í Svarfað-
ardal og nágrenni langt fram eftir
öldum en víst er að sveitin hefur
snemma orðið þéttbýl. Urn það
vitna m.a. leifar fornra landa-
merkjagarða. Sveitin var og er
gróðursæl. Bændur höfðu ýmis
hlunnindi og mun fiskifang hafa
verið hvað drýgst.
Ströndin
Strandlengjan við sjóinn nefnist
Böggvisstaðasandur, frá Hálshorni
austan Dalvíkur að Brimnesá sem
nú fellur um bæinn utanverðan.
Þaðan og út með firði heitir Upsa-
strönd allt að Ólafsfjarðarmúla.
Bændur í dalnum áttu sínar sjó-
búðir á þessum slóðum og þaðan
„var sóttur sjór af kappi, og talin
var þar um skeið ein mesta fisk-
verkunarstöð norðanlands."
Á Böggvisstaðasandi reis Dal-
víkurbær en Dalvíkurnafnið mun
ekki hafa verið notað að ráði fyrr
en upp úr síðustu aldamótum.
Sjálf víkin er fyrir opnu hafi og því
g 'sstaðasandur um síðustu aldamót. Málverk Guðjóns Kristinssonar eftir frumdrögum Sigurðar P. Jónssonar.