Ægir - 01.09.1989, Síða 17

9/89
ÆGIR
465
Síðustu vikurnar hefur talsvert
verið rætt um að breyta eignar-
haldi aflakvótanna, þannig að þeir
yrðu formlega skráðir á lögaðila, í
stað þess að festa þá við ákveðin
Æip. Hér er í raun um að ræða
viðurkenningu í orði, á því sem
Þegar er viðurkennt á borði. Form-
leg staðfesting á eignarrétti útgerð-
arfyrirtækja mun liðka fyrir við-
skiptum með kvóta og tryggja þá
aðila sem hug hafa á úreldingu
skipa sinna, gegn eignatapi af
þeim ástæðum.
Hversvegrta almennar reglur?
Almennar reglur við stjórn fisk-
yeiða hafa ekki einungis þann til-
8ang að stuðla að sem mestri hag-
kvasmni og draga úr sveiflum í
afkomu fyrirtækjanna. Almennar
reglur eiga ekki að vera bundnar
hmamörkum og tregðu á að gæta tii
stórfelIdra breytinga á þeim eða til
beinnar íhlutunar stjórnvalda sem
brýtur í bága við grundvöll regln-
ar|na. Hér gildir nánast það sama
°8 gilti á dögum Súmera um skrá-
setningu laga. Skráð lögeru vernd
b°rgaranna gegn misbeitingu
framkvæmdavaldsins. Almennar
reglur þýða að dregið yrði úr
eeinum afskiptum stjórnvalda af
ðtvinnugreininni. Eðlilegt var,
j^eðan útgerðin var að aðlagast
^vótakerfinu, að mikið vald væri
sett í hendur sjávarútvegsráðherra
^ a& móta þann ramma sem
ntgerðin þurfti. Nú er ramminn
myndaður og komið að dóm-
stólum að skera úr málum.
Adlögun að heppilegustu
stærð fiskveiðiflota
Berlega kom í Ijós við það fja
°k sem varð, vegna uppboc
'gurey BA-25, 28. ágúst síðas:
'nn, hve lánveitendur eru on
áðir kvótakerfinu. Kvóti skipa
i mörgum tilfellum orc
ejsta trygging banka og stofn
sjóða á öruggri endurgreii
ana. Á sama hátt er kvótinn tn
ing útgerðarmanna fyrir því að
geta dregið sig út úr útgerð án
gjaldþrota. Þrátt fyrir að útvegur-
inn hafi verið mergsoginn á síð-
ustu árum, þá hefur aukið virði
skipa vegna kvótaeignarinnar
hækkað verð skipa að því marki
að veðhæfi útgerðarinnar í heild
hefur sennilega batnað fremur en
hitt.
Hægt er að draga saman veiði-
flotann við kvótakerfi án stórfelldra
gjaldþrota fjölda aðila, engin þörf
er sérstakra fjárveitinga frá
almenningi til að greiða fyrir sam-
drættinum. Þessi samdráttur getur
átt sér stað án nokkurra stjórn-
valdsaðgerða, þar sem í kvótakerfið
er innbyggður hvati til aðlögunar
flotans að afrakstursgetu fiskstofn-
anna.
Nokkuð hefur borið á gagnrýni
þess efnis að þessi hvati hafi ekki
sýnt sig á liðnum árum. Hér gætir
misskilnings, þessi hvati var varla til
staðar fyrr en með síðustu lagasetn-
ingu um kvóta, þegar leyfilegt varð
að kaupa skip og færa kvóta þeirra
varanlega á önnur skip. Og þá var
þessi hvati enn takmarkaður vegna
möguleika á vali sóknarmarks._
Einnig er gildistími laganna það
skammur að útgerðarmenn hafa
ekki tryggingu fyrir eignarhaldi þess
kvóta sem þeir kaupa, nema til
31 .desember 1990.
Þrátt fyrir þessa vankanta hafa átt
sér stað umtalsverð kaup skipa til
úreldingar og kaup kvóta án skipa.
Verð á kvóta í þessum viðskiptum
hefur verið á því bili, í sumar og
haust, að auðséð er, að menn eru
farnir að taka tillit til aukinna lík-
inda á áframhaldandi kvótaeign. Ef
þeim verður að ósk sinni munu þeir
hagnast á þessum viðskiptum, ef
hinsvegar kerfið verður afnumið
mun að öllum líkindum vera um að
ræða tap á viðskiptunum í flestum
tilfellum.
Hafa ber í huga að leiguverð
kvóta mun haldast „óeðlilega" hátt
allan þann tíma sem minnkun flot-
ans á sér stað. Leiguverð mun fara
lækkandi eftir því sem nær dregur
hagkvæmustu stærð veiðiflota.
Nú þegar er það komið í Ijós,
sem flestir sáu fyrir, að frystitogarar
með ónógan kvóta munu ráða
leiguverði kvóta, þar til veiðiflotinn
hefur aðlagast afrakstursgetu fiski-
miðanna. Líklegt er, að því hærra
sem hlutfall fjármagnskostnaðar
skipanna er, af heildarrekstrarkostn-
Meö uppbyggingu fiskstotna næst meiri stöðugleiki í afla.