Ægir - 01.12.1989, Blaðsíða 14

630
ÆGIR
12/89
Magnús Gunnarsson:
EVRÓPUBANDALAGIÐ
Og
íslenskur sjávarútvegur
íslendingar þurfa fimmta frelsið
Mikil umbrot eiga sér staö á
helstu mörkuöum okkar
Það fer ekki fram hjá neinum,
sem fylgist með alþjóðlegum
stjórnmálum, að mikil umbrot
eiga sér stað í heiminum
umhverfis okkur. Samskipti aust-
urs og vesturs eru að taka stór-
felldum breytingum, sem væntan-
lega eiga eftir að hafa mikil áhrif á
þróun samstarfs þjóða í náinni
framtíð, bæði á sviði stjórnmála
og efnahagsmála. Nýjar aðstæður
eru að skapast í samskiptum
Austur- og Vestur-Evrópu sem
opna munu nýja viðskiptamögu-
leika.
Innan Gatt eiga sér nú stað við-
ræður um bætta viðskiptahætti,
lækkun tolla og minnkun styrkja í
atvinnurekstri. Þessar viðræður
eru sérstakar fyrir það, að þar er
nú ekki verið að ræða eingöngu
um viðskipti með iðnaðarvörur,
heldur einnig með landbúnaðaraf-
urðir og þjónustu. Þar skiptir máli
fyrir íslendinga hvernig fiskur og
viðskipti með fisk, verða með-
höndluð, en enn er óljóst hvar
sjávarafurðir verða flokkaðar í
þessum viðræðum.
Fyrir vestan okkur hafa Kanada
og Bandaríkin undirritað fríversl-
unarsamning sem mun gera þetta
stóra svæði að einum markaði og
auðvelda öll viðskipti á milli land-
anna. Með þessum samningi styrk-
ist staða eins helsta samkeppnis-
aðila okkar í sölu á sjávarafurðum,
Kanadamanna, á markaði N-
Ameríku og því er nauðsynlegt
fyrir okkur að halda þar vel á
spöðunum í allri markaðsstarf-
semi, svo áhrif þeirra aukist ekki
um of. Þegar er hafin umræða um
að Mexíkó gerist innan skamms
aðili að þessum fríverslunarsamn-
ingi.
Síðast en ekki síst eiga sér nú
stað miklar breytingar innan Evr-
ópu, sem geta haft veruleg áhrif á
þróun viðskipta- og efnahagsmála
hér á landi. Sú ákvörðun þjóða
Evrópubandalagsins að öll löndin
12 myndi einn sameiginlegan
innri markað í lok ársins 1992,
mun leiða til þess að Evrópa þess-
ara 12 landa verður eitt svæði án
landamæra, þar sem viðskipti
með vörur og þjónustu verða
hindrunarlaus, fjármagn streymir
óhindrað á milli landa, og þar
mun fólk geta ferðast, búið og
starfað þar seni það vill. Gert er
ráð fyrir að myndun hins frjálsa
markaðar sé forsenda enn frekara
samstarfs á sviði efnahags- og
stjórnmála. í upphafi þessa árs
hófust svo könnunarviðræður
milli Evrópubandalagsins og Efta-
þjóðanna um frekari samstarfs-
möguleika sem leitt gætu til evr-
ópsks efnahagssvæðis sem kallað
er á ensku „European Economic
Space".
Viö veröum að fylgjast með
Fyrir litla þjóð eins og íslend-
inga, sem byggir alla afkomu sína
á öflugri utanríkisverslun, getur
þessi breyting í stjórnmála- og við-
skiptalegu umhverfi þjóðarinnar
haft veruleg áhrif á þróun við-
skipta- og atvinnumála. Því er
nauðsynlegt, bæði fyrir íslensku
þjóðina og alla aðila í íslenskum
sjávarútvegi, að fylgjast mjög náið
með þessum breytingum og að við
reynum að skilgreina og sjá fyrir
hvaða áhrif þær hafa á samkeppn-
isstöðu íslensks sjávarútvegs.
Það hlýtur að vera öllum Ijóst,
sem fylgjast með gangi þessara
mála, að íslendingum er það lífs-
nauðsynlegt að vera þátttakendur í
þeirri þróun sem á sér stað í heim-
inum umhverfis okkur. Við verðum
hins vegar að gera okkur grein
fyrir sérstöðu okkar og þeim