Ægir - 01.12.1989, Blaðsíða 18

634
ÆGIR
12/89
nægilega vel grein fyrir því, fyrren
þá e.t.v. of seint, hvaða neikvæðu
áhrif þessar ytri kringumstæður
geta haft á okkur. Það brennur því
miður oft við í umræðunni um
afkomu og þróun þessarar helstu
atvinnugreinar okkar íslendinga,
að menn gleyma að úti í hinum
stóra heimi er stöðugt verið að
taka ákvarðanir, sem geta haft
veruleg áhrif á samkeppnisstöðu
okkar og ráða meiru um afkomu
og þróun en það sem við gerum á
innlendum vettvangi.
Sérstaða okkar íslendinga er
mjög mikil hvað varðar viðskipti
með fisk. Við íslendingar erum
sjálfstæð þjóð án beins ríkjasam-
bands við aðra stærri aðila og
þurfum því að byggja eingöngu á
því sem við getum aflað á hverjum
tíma og getum ekki gert ráð fyrir
styrkjum frá öðrum löndum eða
ríkjasamsteypum þegar illa gengur.
Þannig voru t.d. árið 1987 sjávar-
afurðir 78% af vöruútflutningi
okkar íslendinga en aðeins 2 til
6% hjá helstu samkeppnisþjóðum
okkar á þessu sviði, Noregi og
Kanada. Það er því Ijóst að ytri
skilyrði, svo sem tollar og styrkir
til samkeppnisaðila, hafa mikil
áhrif á það hvernig samkeppnis-
staða okkar er á hverjum tíma.
Það er rétt að sífelldar styrkveiting-
ar, munu til lengri tíma eyðileggja
fyrirtæki og atvinnugreinar, saman-
ber í Noregi, en það tekur alltaf
langan tíma og það getur á meðan
eyðilagt mjög mikið fyrir þeim,
sem ekki njóta sömu styrkja.
Hverjir eru kostir íslendinga?
Við hljótum því í Ijósi þeirra
viðræðna sem nú eiga sér stað
milli Efta-ríkjanna og Evrópu-
bandalagsins að spyrja okkur
hvaða kosti íslendingar hafi á
næstu árum.
- Við höfum að sjálfsögðu þann
möguleika að gera ekki neitt og
fylgjast aðeinsúr fjarlægð með
þeirri þróun sem á sér stað allt í
kringum okkur.
— I öðru lagi getum við án þátt-
töku í viðræðum, aðlagað
okkur þeim breytingum sem
eiga sér stað innan Evrópu-
bandalagsins, til að auðvelda
okkur samskiptin við það í
framtíðinni.
— í þriðja lagi getum við tekið
virkan þátt í þeim viðræðum,
sem nú fara fram og séð með
öðrum þjóðum hversu langt er
hægt að komast í auknu við-
skiptafrelsi í þessum viðræðum.
— í fjórða lagi getum við farið í
tvíhliða viðræður við Evrópu-
bandalagið um sjávarútvegsmál
sérstaklega.
— í fimmta lagi getum við ákveðið
að sækja um aðild að Evrópu-
bandalaginu.
Að lokum verðum við að gæta
vel að því, hver þróunin verður
á fleiri stöðum en í Evrópu-
þandalaginu, t.d. með tilliti til
þeirra þreytinga sem eiga sér
stað á okkar mikilvægu
mörkuðum í Ameríku og Japan.
Það er persónuleg skoðun mín,
að við eigum að taka virkan þátt í
þeim viðræðum sem nú eiga sér
stað milli Efta og Evrópuþanda-
lagsins, en við verðum að gera
okkur fulla grein fyrir því, að þar
er verið að tala um iðnaðarvörur
og að fyrstu viðbrögð Evrópu-
bandalagsins við kröfu Efta-land-
anna um fríverslun með fisk, er að
benda á sameiginlega fiskveiði-
stefnu bandalagsins og segja að
um sjávarútvegsmál þurfi að
semja sérstaklega.
Þörf er á viðbótar-
samkomulagi við EB
Til Evrópubandalagsins fóru árið
1988, 59% af vöruútflutningi
íslendinga og 61% af útfluttum
sjávarafurðum. Það er því mjög
mikilvægt fyrir okkur að ná við-
bótarsamkomulagi við bandalagið
um sjávarútvegsmál. Þar er ekki
einungis nauðsynlegt að ræða um
tolla, heldur einnig um rannsóknir
í hafinu, mengunarmál og
verndun sameiginlegra stofna, svo
eitthvað sé nefnt. Slíkar viðræður
um gagnkvæma hagsmuni, sem
skipta okkur meira máli en aðrar
þjóðir, geta ekki farið fram nema
tvíhliða.
Á næstu mánuðum þurfum við
að fylgja eftir viðræðum Evrópu-
þandalagsins og Efta, en samhliða