Ægir - 01.04.1990, Blaðsíða 6

170
ÆGIR
4/90
Sjávarútvegurinn 1989
Sjávarútvegurinn 1989
Guðmundur H. Garðarsson:
Hraðfrystiiðnaðurinn
árið 1989
Árið 1989 var þrátt fyrir
ákveðna rekstrarerfiðleika hjá
ýmsum frystihúsum mikið upp-
gangsár í framleiðslu og útflutn-
ingi frystra sjávarafurða. Ekki
liggja fyrir endanlegar tölur um
heildarframleiðslu ársins, en með
útflutningstölur í huga, fer ekki á
milli mála að um mikla aukningu
hefur verið að ræða. Árið 1989
var mesta útflutningsár frystra
sjávarafurða frá íslandi frá upphafi
hraðfrystiiðnaðar landsmanna.
Útflutningurinn var 190.663 smál.
að verðmæti kr. 29.452,0 milljón-
ir. Aukning magns var 31.665
smál. og 19.9%, en verðmætis kr.
8.202.0 millj. eða 38,6%.
Afskipanir á frystum sjávaraf-
urðum gengu vel fyrir sig á árinu
og voru birgðir því í lágmarki.
Magnaukning, verðhækkanir og
gengislækkun krónunnar gagnvart
helstu gjaldmiðlum löguðu mjög
stöðu frystiiðnaðarins í heild eftir
því sem á árið leið. Þrátt fyrir það
tókst ekki að vinna upp halla fyrri
ára né koma landfrystingu í það
horf að viðunandi sé. Gengis-
hreyfingar á árinu höfðu mikil
áhrif til hins betra, en meðalgengi
helstu gjaldmiðla, sem hafa mikil
áhrif á afkomu hraðfrystiiðnaðar-
ins hefur tekið eftirfarandi breyt-
ingum 1988-1989: (Sjá töflu)
Hraðfrystiiðnaðurinn hefur á
undanförnum árum átt í mun
harðari samkeppni um fisk til
vinnslu við saltfiskvinnslu og út-
flutnings á ferskum/ísuðum fiski,
en áður fyrr. Þar um ræður m.a.
óvenjulega hagstæðar markaðsað-
stæður fyrir saltfisk og ísaðan fisk í
Evrópu. Þó voru ákveðnir erfið-
leikar á helsta markaðnum fyrir
frystar sjávarafurðir, (einkum fisk-
flök og blokkir) sem er Bandaríkin
á árunum 1987 og 1988. Verðlag
var að vísu hátt, en það með öðru
mætti mikilli andstöðu hjá kaup-
endum með þar af leiðandi sam-
dráttaráhrifum í sölu og lakari
afkomu.
Það sem einkenndi árið 1989
var m.a. mikil sókn í sölu til
Frakklands, Vestur-Þýskalands og
Bretlands, aukin sjófrysting og enn
meiri söluaukning til Japan og
Austurlanda fjær. Þá var veruleg
söluaukning til Bandaríkjanna.
Segja má að í árslok 1989 hafi
staða hraðfrystiiðnaðarins verið
allgóð, þótt einstaka fyrirtæki hafi
átt við mikla erfiðleika að stríða.
Nýting aflans í frystingu
Árið 1989 var afli þorskfisk-
tegunda 605.997 smálestir, sem
var 40.4% af heildaraflanum. Af
þessum afla fóru 308.671 smál-
eða 50,9% í frystingu. Var það
nokkru minna hvað varðar heild-
armagn og hlutdeild frá árinu á
undan en þá var magnið 320.603
smál. og hlutdeildin 51,5%.
í 1. töflu er yfirlit yfir helstu fisk-
tegundir í frystingu 1987—1989.
Af heildarmagninu er þorskur
152.437 smál. eða 49,4%. Hlut-
deild frystingar í nýtingu þorsks,
sem veiddur var árið 1989, var
43,3%, sem var 0,5% hærra en
næsta ár á undan. Magnið minnk-
aði þó um 8.034 smál. frá 1988 til
1989. Stærri hluti ýsuat'lans fór j
frystingu árið 1989 en næsta ár á
undan, alls voru það 30.621 smál-
og um 5.339 smál. eða 21,1%
aukningu að ræða frá árinu 1988.
Þá jókst hlutdeild frystingar í ýsu-
aflanum úr 47,6% í 49,7%-
Umtalsverður samdráttur var 1
karfa í frystingu árið 1989 borið
saman við árið á undan. Var um
8.800 smál. eða 14,0% samdrátt
að ræða. Heildarmagn karfa 1
frystingu 1989 var um 62.000
smál., sem var svipað og árið
1987. Hlutdeildin lækkaði niður í
68,7%.
1988 1989 Breyting
kr. kr. %
Bandaríkjadollar 43,32 56,95 + 31,4
Sterlingspund 77,43 92,77 + 19,8
Vestur-Þýska markið 24,55 36,85 + 25,6
Franski frankinn 7,32 9,18 + 24,7