Tímarit lögfræðinga - 01.07.1953, Blaðsíða 4

130
Tlmarit lögfrœöinga.
ið til dómstóla, t. d. um aðild, málshöfðunarfrest, rétt dóm-
ara til að hreyfa við stjórnvalds ákvörðun o. fl. o. fl. Skráð
lög leysa, enn sem komið er, úr fæstum þessara spurninga.
Hér verður samt elcki rætt um það efni. 1 því, sem hér fer
á eftir, verður eingöngu fjallað um málskot á sviði stjórn-
sýslunnar, þ. e. svokallaða stjórnlega kæru. En með stjórn-
legri kæru er átt við áfrýjun stjórngernings eða annarar
ákvörðunar stjórnvalds til æðra setts stjórnsýsluhafa.1)
Heimilt er stundum að kæra stjórnvalds ákvörðun til þess
stjórnvalds, er að henni liefur staðið, sbr. t. d. 37. gr. 1.
6/1935, 22. gr. 1. 66/1945 og 20. gr. 1. 80/1942. Hér verð-
ur ekki rætt um slíka kæru, heldur einungis um málskot
til æðra stjórnvalds. En þegar fjallað er um kæru og kæru-
rétt á sviði stjórnsýslunnar, er rétt að hafa í huga hina
víðtæku málskotsheimild til dómstóla. Þess vegna hefur
verið minnt á það atriði hér í upphafi.
Um áfrýjun og kæru dómsathafna eru almennar reglur í
settum lögum, sbr. einkum XV kafla 1. 85/1936, XXI og
XXII kafla 1. 27/1951 og 1. 112/1935. Um kæru á sviði
stjórnsýslunnar eru ekki hliðstæðar reglur, enda er þar
auðvitað ólíku saman að jafna í ýmsu tilliti. Að stjórnlegri
kæru er aðeins vikið í löggjöfinni á víð og dreif í sam-
bandi við ýmis konar efnisreglur. Þau lagaákvæði ná oftast
skammt, að því er varðar kæru, og láta ósvarað mörgum
þeim spurningum, sem hljóta að vakna í sambandi við mál-
skot til æðra stjórnvalds. Því meiri spurning verður auð-
vitað, hverjar reglur gildi um þetta efni — stjórnlega
kæru — þar, sem sett lög geyma alls engin ákvæði um það
réttaratriði, hvorki um kæruréttinn né annað. Hér á eftir
verður kannað, hverjar reglur gildi að íslenzkum stjórnar-
farsrétti um ýmis atriði varðandi stjórnlega kæru.
II.
Stjórnleg kæra á oftlega stoð í skráðum réttarreglum,
bæði í lögum í stjórnskipulegri merkingu og í almennum
1) St.iórnloa kæra cr hír notuS um þaO réttaratriði, som á Norður-
iandamálum er ncfnt „administrativ rokurs", eða „bcsvár".