Tímarit lögfræðinga - 01.07.1953, Blaðsíða 31

Málskot til ceöra stjórnvalds.
157
einstaka falli, heldur hefur og almenn varnaðaráhrif. Má
sízt af öllu vanmeta þau almennu áhrif. En þau áhrif njóta
sín vafalaust betur, ef kæran er byggð á skýrum og skráð-
um lagareglum. Að þessu athuguðu — og með tilliti til
þess, er áður greinir um venjulega dómgæzlu á þessu sviði
— verður að telja þörf á réttaratriðinu stjórnlegri kæru,
a. m. k. á sumum sviðum stjórnsýslu. Jafnframt verður að
telja æskilegt, að handhafar lagasetningarvalds láti þetta
réttaratriði meir til sín taka en þeir hafa gert liingað til.
Þegar lög skal setja um þetta efni, koma vitaskuld mörg
atriði og mismunandi leiðir til álita. Að ýmsum slíkum
atriðum, sem löggjafinn þarf að taka afstöðu til, er vikið
á sínum stöðum hér að framan. Sú greinargerð cr þó auð-
vitað alls ekki tæmandi.
Vilji löggjafinn láta sig mái þessi meiru skipta en hingað
til, er um tvær leiðir að velja. Löggjafinn getur sett heild-
arlög — lagabálk — um stjórnlega kæru almennt. Þá leið
virðast Finnar hafa farið.1) En löggjafinn getur líka valið
þá leið, að setja löggjöf um stjórnlega kæru á sérstökum
sviðum, þar sem einkum er talin þörf á málskotsheimild.
Löggjafinn getur sett á stofn almenn kæru- eða áfrýjunar-
stig, hvort sem þau nefndust stjórngæzludómar, stjórn-
gæzluráð eða eittlivað annað, og hvernig sem þau stjórnar-
stig væru að öðru leyti skipuð. En til þeirra ætti þá að mega
skjóta stjórnvalds ákvörðunum almennt, nema þær væru
sérstaklega skildar undan. Líka mætti fara þá leið, að lög-
leiða sérstök kærustig fyrir hverja stjórnsýslugrein út af
fyrir sig. Hér skal ekki að þessu sinni tekin nein afstaða
til þessara ólíku leiða, né heldur til annarra þcirra spurn-
inga, sem hljóta að vakna í sambandi við ýtarlega laga-
setningu um stjórnlega kæru. Markmið þessarar ritgerðar
er fyrst og fremst það að gera nokkra grein fyrir þeim
reglum, sem ætla má, að nú gildi hér á landi um málskot
Sbr. Aarne Rekola i umrœðum A norrmna lögfræðinEamótinu
1952, bls. 247. Skýrir hann frá þvi, að ný iög liafi vcrið sett um þetta
efni 24. marz 1950. Sjá og Merikoski II bls. 118 og áfram.