Tímarit lögfræðinga - 01.07.1953, Blaðsíða 42

1G8
Timarit lögfrœöinga.
refsidóma gagnvart sakborningum á öllum aldri. Að vísu
er æska nefnd í lögum frá 1907 sem eitt þeirra atriða, sem
að því stuðli, að refsing sé höfð skilorðsbundin, og almennt
mun það áiit vera, að reglur þessar eigi einlíum við unga
brotamenn. Það hefir þó verið þannig í reyndinni, að
menn á ýmsum aldursskeiðum liafa verið dæmdir skilorðs-
bundnum dómum, þó að það sé af eðlilegum ástæðum tíð-
ara, að það séu uiigir menn. Er það bæði vegna þess að
brot eru tiltölulega tíðari meðal ungra manna en eldri og
einnig að hin settu skilyrði laganna eða dómstólanna fyrir
frestun eiga tíðar við um unga menn en eldri.
Eklci er það skilyrði sett í lögunum, að brotamanni hafi
ekki verið rcfsað áður, hvorki í lögunum frá 1907 né nú-
gildandi hegningarlögum, og þess eru dæmi, að sami maður
hefir oftar en einu sinni verið dæmdur skilorðsbundið,
þegar skilyrðin til þess hafa að öðru leyti legið fyrir.
Einnig er hvergi bannað að dæma skilorðsbundið, þó að
sökunautur hafi áður verið dæmdur óskilorðsbundið og
jafnvel tekið út refsivist samkvæmt eldri dómi. Þó að það
kunni í fljótu bragði að virðast frjálslyndi um of eða vetl-
ingatök að dæma sama mann skilorðsbundið oftar en einu
sinni, jafnvel eftir óskilorðsbundinn dóm, geta þó, þegar
nánar er að gætt, verið til þess gildar ástæður í einstaka
tilfellum. Vel má vera að sökunautur hafi reist sig við í
þjóðfélaginu eftir fyrra brotið, hvort heldur hann hefir
verið dæmdur skilorðsbundið eða óskilorðsbundið, vera
má að nýja brotið sé meira eða minna tilviljunarkennt og
að óskilorðsbundin refsivist sé til þess fallin að hrinda
honum úr atvinnu sinni og félagslegu umhverfi og það
jafnvel einmitt vegna fortíðar hans. Nokkru máli hlýtur
í þessu sambandi að skipta tegund brotanna. Ef fyrra og
síðara brotið eru mjög ólíks eðlis, er vafalaust oft óeðlilegt
og óskynsamlegt að láta fyrra brotið valda því, að dæmt
sé óskiiorðsbundið fyrir hið síðara. Má nefna sem dæmi,
að maður hafi fyrir nokkrum árum verið dæmdur fyrir
brot gegn valdstjórninni, svo sem að hafa ölvaður veitzt