Tímarit lögfræðinga - 01.07.1953, Blaðsíða 51

Slúlorösbundnir rcjsidómar.
177
gagna, svo sem vitnaleiðslna, öflunar skjala, matsgerða eða
skoðunar, aðiljaskýrslna o. s. frv. Að þeim fresti loknum
eða framhaldsfresti, ef ástæða verður til, hefst málflutn-
ingur. Ef hann er skriflegur, má hvor aðilja leggja fram
af sinni hendi tvisvar sókn og vörn og eigi oftar. Ef mál-
flutningur er munnlegur, má hvor aðilja tala tvisvar og
eigi oftar.
5. Dómara ber að fylgjast með öllu, sem í máli hefur
fram komið fyrir dómi. Ef málytjandi er ólöglærður maður,
sem ekki gerir sér málflutning að atvinnu, ber dómara að
leiðbeina honum samkvæmt 114. gr.
Þessi ákvæði, sem nú hafa greind verið, gilda og um
skiptagerðir, fógeta og uppboðsmál, svo sem við verður
komið, 223. gr.
Vera má, að sumum þyki þarfleysa að rekja þessi ákvæði
laga nr. 85/1936 nú, er lög þessi hafa gilt vel hálfan annan
áratug. En samt sýnist ekki vanþörf á því að vekja athygli
á þeim ákvæðum laganna, sem héraðsdómarar virðast helzt
ekki gæta. Iðulega hafa verið að koma fyrir hæstarétt mál,
þar sem dómarar hafa orðið fyrir vítum vegna vangæzlu
sinnar á fyrirmælum þessum. Og skal hér nefna dæmi.
Iírd. XX. 3: Þar segir, að meðferð málsins í héraði liafi
verið mjög andstæð lögum nr. 85/1936. Og oru þessar á-
virðingar dómara taldar:
a. Hann hafi ekki leiðbeint fyrirsvarsmanni annars að-
aðilja né hinum aðiljunum, sem báðir séu ólögfróðir.
b. Hann hafi ekk krafizt greinargerðar af hendi varnar-
aðilja í héraði.
c. Hann hafi ekki kveðið á um munnlegan eða skriflegan
málflutning.
d. Hann hafi ekki látið flytja málið svo sem ákveðið er í
110. eða 111. gr. laganna.
Víta verði héraðsdómara harðlega fyrir galla þessa, en
ekki þyki þó alveg næg ástæða til þess að ómerkja úrskurð
— málið var fógetamál — og málsmeðferð, enda hafi málið
verið nægilega skýrt fyrir hæstarétti.
Hrd. XXIII. 45: Dómari víttur fyrir skort á leiðbeining-