Tímarit lögfræðinga - 01.01.1964, Blaðsíða 17

Profeiior 2)r. Wiík (£vL/i/iÉ káilólann í Cjöttin
qen:
UM SÖGULEGAR UNDIR-
STÖÐUR LAGANNA >
Sigurður Gizurarson stud. jnr.
sneri lauslega á íslenzku.
Efni það, sem ég niun tala um, er réttarsögulegt. Við
verðum síðan að fela réttar- og stjórnlagaheimspek-
ingum að taka til greina eða hafna þessum óbrotnu rétl-
arsögulegu athugunum okkar til úrlausnar hinni eilifu
spurningu um afstöðuna milli laga og réttar.
Það sem okkur varðar hér, er spurningin um eðli
löggjafarinnar, eins og sagan hefur mótað það hugtak.
Sem börn iiinna feiknfjölmennu ríkja nútímans höfum
við vanizt á að skoða alla veraldlega löggjöf sem rétt-
arsköpun ríkisins, m. ö. o. lögin sem viljayfirlýsingu
rikisins. í hugum okkar er löggjafareinokun ríkisins
orðin sjálfsögð sem hið æðsta réttarform í sambúð
manna. Hin óæðri samtök, sveitarfélögin, hafa aðeins
sjálfræði að svo miklu leyti, sem ríkið hefur játað þeim
því. Löggjafareinokunin gengur mismunandi langt, og
fer það eftir því, hve samþjöppun valdsins er mikil. 7
sambandsrikjum eins og Þýzkalandi heldur samkeppn-
in sleitulaust áfram milli samhands og landa. Ríkið
skapar á okkar tímum daglega nýjan rétt, þ. e. ný lög,
reglugerðir og önnur „fyrirmæli“. Nýjan vanda her dag-
lega að höndum, og úr honum leysir ofurflókið, tröll-
i) Á þýzku: L'BER DIE HISTORISCHEN BAU-ELEMENTE
DES GESETZES.
Tímarit lögfræðina
11