Tímarit lögfræðinga - 01.01.1964, Blaðsíða 58

samtök á ferðinni og' að háskólamenn ættu að til'lieyra
almennu starfsmannasamtökunum. TCO sagði SACO
stríð á hendur; lýst var yfir, að samtök liáskólamanna
myndu fá að starfa í beinni andstöðu við TCO.
Samningsrétturinn.
Auðvitað voru vinnuveitendur ófúsir á að veita SACO
og aðildarfélögum þess samningsrétt. SACO varð að
þvinga fram sanmingsrétt með því að hóta kjarabar-
áttuaðgerðum (fjöldauppsögnum og banni við að skip-
að væri í nýjar stöður).
Við einkaaðila .semur SACO ekki. Venjulega er hér
eingöngu um einstaklingsbundna samninga að ræða fvr-
ir háttsetta starfsmenn. Að svo miklu levti sem um
samninga er að ræða liafa aðiidarfélögin þau með
höndum.
Við opinbera aðila sér SACO um samninga; hér lief-
ur „sentraliseringin“ í samningsgerð náð lengst. Samn-
ingar eiga sér reglulega stað á ári hverju um flutn-
inga innan launaflokka og aðrar endurbætur á stai-fs-
kjörum,og auk þess er samið annað hvert ár um al-
menna hækkun á launum. Það er talinn kostur að gera
árlega vissar l'eiðréttingar á launum í samræmi við al-
menna þróun þeirra; þannig geta launabrevtingar átt
sér stað á friðsamlegri liátt og án þess að í kjölfarið fylgi
stórar „sprengingar“, sem bæði þjóðfélagslega og sál-
fræðilega eru taldar óheppilegar. Akveðið gerðardóms-
kerfi er ekki til; Iitið er þannig á, að af frjálsum samn-
ingaviðræðum hljóti að leiða, að aðilarnir sjálfir jafni
deiluatriðin án íhlutunar þriðja aðila. Nái hlutaðeig-
endur ekki samkomulagi, verður því að líta svo á, að
gripið verði til kjarabaráttuaðgerða. Samtökin geta bæði
staðið fyrir fjöldauppsögnum með tilliti til gildandi
uppsagnartíma (1—3 mánuði) og hindrunum á að nýj-
ar stöður séu veittar. Áður fyrr átti SACO í fjölmörgum
vinnudeilum við ríkið eða bæjar- og sveitarfélög; þær
52
Tímarit lögfræðinga