Tímarit lögfræðinga - 01.06.1964, Blaðsíða 7

ingu, sem hér verður lögð til grundvallar. í öðru lagi
taka fyrirmæli 67. gr. ekki til hvers konar eignaskerð-
inga, þar sem ekki leikur á því neinn vafi, að þess verð-
ur eigi krafizt, að allar eignaskerðingar fullnægi þeim
skilyrðum, sem í 67. gr. eru talin og áður er vikið að.
Má þar af handahófi nefna t. d. skatta, fjársektir og
upptöku eigna i refsiskyni.
1 samræmi við það, sem nú hefur verið rakið, má
skipta eignaskerðingum í tvo flokka. Annars vegar eigna-
skerðingar, sem hér á eftir verða nefndar eignarnám,
og verða að uppfylla þau framangreind skilyrði, sem í
67. gr. eru sett. Hins vegar eignaskerðingar, sem lög-
gjafinn getur fyrirskipað óháð þessum skilyrðum, m.
a. bótalaust. Að mörgu leyti er aftur á móti vafa undir-
orpið, hvernig draga eigi mörkin milli þessara tveggja
tegunda eignaskerðinga. Ágreiningslaust er þó meðal
fræðimanna, að löggjafanum sé heimilt að framkvæma
bótalaust vissar eignaskérðingar í samræmi við fast-
mótaða réttarhefð. Er hér um að ræða eignaskerðing-
ar, sem hafa sérstöðu i réttarskipaninni, einkum að því
leyti, að þær styðjast við sérstakar ástæður eða tilgang,
sem í samræmi við hefðhelguð sjónarmið og af knýj-
andi þjóðfélagslegri nauðsyn verða talin réttlæta, að
mönnum verði gert að þola þessar eignaskerðingar
bótalaust. Þessar eignaskerðingar eru fyrst og fremst
skattar og sektir eða upptaka eigna sem liðir í viðleitni
þjóðfélagsins til að hamla á móti afbrotum og koma
fram refsingu fyrir þau.3) Ennfremur eignaskerðing-
ar þær, er leiða af fyrirmælum „einkaréttarins“ svo-
nefnda, svo sem brottfall réttinda fyrir hefð, praeclusio,
fyrningu, traustfang og bótaábyrgð vegna skaðaverka.
Að sjálfsögðu getur í takmarkatilfellum orðið álitamál,
hvort löggjafinn hafi farið út fyrir þau mörk, sem slik-
um venjuhelguðum eignaskerðingum verður að setja.
Má i því sambandi vísa til þeirra dóma, er gengið hafa
i málum þeim, sem risið hafa út af svonefndri stóreigna-
Timaril lögfrceðina
63