Tímarit lögfræðinga - 01.06.1964, Page 12

inguna milli eignarnáms og takmarkana á eignar-
rétti, kemur skýrt fram af þeirri skýrgreiningu, sem
liann annars vegar setur fram á takmörkunum á eign-
arrétti, og hins vegar á þeim ástæðum, er liggi til grund-
vallar eignarnámi. Takmarkanir á eignarrétti skýrir
hann á þá leið, að það séu lögskipaðar takmarkanir á
eignarheimildum gagnvart öðrum réttindum, sem fyrir
hendi séu.10) Ástæður til eignarnáms skilgreinir höf-
undur nánast með neikvæðum hætti og telur þær vera
fyrir hendi, þegar eignarheimildir eigandans séu skert-
ar að rneira eða minna leyti, án þess að til eignaskerð-
ingarinnar liggi önnur rök en þörf annars aðila á að
öðlast þessar heimildir.11)
Gegn umræddri kenningu Troels G. Jörgensen verða i
fyrsta lagi færð þau rök, að í mörgum tilfellum getur
orðið mjög erfitt að ganga úr skugga um, hvers konar
ástæður liggi til ákveðinnar lagareglu, sem eignaskerð-
ingu hefur i för með sér. Ástæðurnar kynnu hvorki að
koma fram i lagareglunni sjálfri né heldur af þeim gögn-
um, sem helzt gætu orðið til upplýsingar um ástæður
eða tilgang laga, svo sem t. d. greinargerðum, nefndar-
álitum eða umræðum á Alþingi. Stundum gæti það ver-
ið undir því komið, frá hverju af tveimur eða fleiri
jafnframbærilegum sjónarmiðum eignaskerðing væri
skoðuð, hverjar ástæður yrðu taldar liggja henni til
grundvallar. Þvi til skýringar má benda á eignaskerð-
ingu, sem höfundur sjálfur tekur úr danskri löggjöf
sem dæmi takmarkana á eignarrétti, bann við að reisa
byggingar á tilteknum svæðum umhverfis virki. Þetta
bann segir höfundur að byggist á því, að bvggingar á
bannsvæðinu séu virkinu hættulegar, þar sem þær
myndi skýli fyrir óvinina. Réttarverndartilgangur iiggi
því til grundvallar eignaskerðingunni og hún sé þess
vegna ekki eignarnám.12) Ekki verður hins vegar betur
séð en að með jafnmiklum rétti megi lita svo á, að með
þessu banni sé eigendum virkisins, hernaðaryfirvöld-
68
Tímarit lögfræðinga