Tímarit lögfræðinga - 01.06.1964, Síða 20

skera niður cinstaka gripi, sem skapa liæltu á smiti
eða raska þeim varnaðarráðstöfunum, sem gerðar hafa
verið gegn smiti, ef ekki er um yfirgripsmikinn niður-
skurð að ræða, þ. e. tiltölulega fáum gripum slátrað og
einungis þeim, sem skapað hafa hættu eða raskað
varúðarráðstöfunum. Réttarverndartilgangurinn ræður
áreiðanlega miklu um aðgreininguna milli eignarnáms
og takmarkana á eignarrétti á þessu sviði réttarins, en
ekki verður eingöngu á honum byggt. Ber fvrst og
fremst að taka tillit til þess, liversu nálæg hætta sú
er, sem af gripunum er talin stafa, og þess hve eigna-
skerðingin er yfirgripsmikil. Eftir þvi sem eignaskerð-
ingin er viðameiri og hættan af eignunum fjarlægari,
þeim mun meiri ástæða er til að greiða eignarnáms-
bætur. Dæmi þau, sem að ofan eru rakin, sýna hins veg-
ar, að ekki verður talið skylt að greiða eignarnámsbæt-
ur skv. ísl. rétti jafnan þegar slátrað er dýrum eða eytt
munum, sem orðið hafa hættuleg, án þess að vanræksiu
eigandans verði kennt um. Því til stuðnings má enn-
fremur benda á ákvæði sóttvarnarlaga nr. 34/1954, sem
taka af skarið um, að ríkissjóður greiði ekki skaða-
bætur vegna sóttvarnaraðgerða, sem m. a. geta verið
fólgnar í tortímingu dýra eða muna. Gilda þessi fvrir-
mæli áreiðanlega án tillits til þess, hvort dýr þessi eða
munir hafa orðið sóttnæm fyrir vanrækslu eigandans
eða ekki.
Hér að framan hafa verið færð að þvi rök, að í ís-
lenzkum rétti verði aðgreiningin milli eignarnáms og
takmarkana á eignarrétti ekki eingöngu á þvi byggð,
hver ástæða sé til eignaskerðingar. Engu að síður er
Ijóst, að hér er um atriði að ræða, sem máli skiptir í þvi
sambandi. Ýmsar eignaskerðingar, sem frainkvæmdar
eru án þess að bætur séu látnar koma fyrir, réttlætast
væntanlega fyrst og fremst af því, að þær miða að vernd
réttinda manna eða veigamikilla almannahagsmuna.
Dæmi slíkra skerðinga eru t. d. ýmsar mjög umfangs-
76
Tímarit lögfræðinga