Tímarit lögfræðinga - 01.06.1964, Page 47

af niðurstöðum varðandi vitnaframburði almennt og
éinkum er komið frá sálfræðingum (1), og á eigin hug-
leiðingum. Þær eru tengdar starfi mínu við héraðsdóm-
stóla í Reykjavík um rúmlega sex ára skeið. Það starf hef-
ur svo til eingöngu verið á bæjarþingi, en reynsla mín
sem dómara í opinberum málum er engin og mjög jitil
af rannsóknum þeim, sem sjó- og verzlunardómur fram-
kvæmir.
Spurningin er þannig orðuð, að ekki eru efni til að
ræða gildi staðfestingar almennt. Þróunin undanfarna
áratugi virðist hafa verið sú, að það gerist æ sjaldgæfara
i éinkamálum, að skýrslur séu staðfestar. Af þessu virðist
mega draga þá ályktun, að menn efist um gildi staðfest-
ingarinnar. Engu að síður verður að telja, að staðfesting
hafi gildi í sérstökum' tilvikum. — Liggur þá fyrir að
víkja áð spurningunni sjálfri.
Ymis rök mæla með hvorri niðurstöðu um sig. Þessi
•rök virðast helzt mæla með staðfestingu fyrirfram:
1.1. Staðfesting fyrirfram minnir þann, sem skýrslu gef-
ur, á að segja rétt frá, hvetur hann til að vanda framburð
sinn og sýna varkární í fullyrðingum.
"1.2 Staðfesting fyrirfram er með vissum-hætti heiðar-
legri framkoma af hálfu dómstóla gagnvart þeim, sem
skýrslu gefur. Slík staðfesting minnir á þá staðreynd, að
honum beri að segja allt satt, sem hann segir, en eigi þess
almennt ekki kost að losna undan refsiábyrgð, þótt hann
brejdi síðar framburði sínum í rétt horf.
1.3. Ætla má, að staðfesting fyrirfram kunni að
auka virðingu fyrir' dómstólum og gera þeim auðveldara
að gegna hlutverki sínu. Má e. t. v. segja, að þetta geti
bæði átt við um viðhorf þeirra, sem skýrslur gefa í ein-
stökum málum, og um viðhorf fólks almennt. Hér er þó
á fleiri að lita, og verður drepið á það síðar.
(1) Sjá Símon Jóh. Ágústsson: Framburður vitna, Úlf-
ljótur 1. tbl. XIV. árg.; Arne Trankell: Vittnespsykologins
arbetsmetoder, Bokförlaget Liber, Stokkhólmi 1963.
Timarit lögfræðina
103