Tímarit lögfræðinga - 01.06.1965, Blaðsíða 11

læknirinn A. Lacassagne. Kjörorð lians var: „Sérhvert
þjóðfélag hefur þá afhrotamenn, sem ])að verðskuldar.“
I samræmi við þessar tvær andstæðu stefnur er af-
hrotafræði oft greind í tvær höfuðgreinar: afhrotamann-
fræði (kriminalhiologi) og afhrotafélagsfræði (krim-
inalsociologi). Hin fyrri fjallar um tengsl milli afbrota
og persónuleika hinna brotlegu, bæði líkamlega og sál-
ræna þætti lians, svo sem arfgengar eðliseigindir, lík-
amsbyggingu og sálræna bresti. Hin síðari tekur til
meðferðar sambandið milli afbrota og þjóðfélagsskip-
unar, svo sem stjórnmála, efnahagslífs og hagkerfis,
menningarlífs, landsliátta og umhverfis yfirleitt.
Hg hef oft minnzt á afbrot hér að framan án þess að
skýra nánar, hvaða merkingu ég legg i það. Hér er
komið að einhverju mesta þrætuepli afbrotafræðinga.
Spurningin er sú, hvort afbrotafræði geti eða eigi í
einu og öllu að byggja rannsóknir sinar á efnislýsingu
refsilaga og refsiréttar á afbroti og hvað sé afbrot. Það
virðist fljótt á litið eðlileg skoðun, enda vandséð, hvað
sérstaklega greindi afhrotafræði frá almennri félags-
fræði, ef afbrot gæti haft allt aðra merkingu en það
hefur að lögum. í öðru lagi er á það að líta, að frá hag-
nýtu sjónarmiði er tilgangu.r afhrotafræðirannsókna sá
að vinna gegn þeirri andfélagslegu háttsemi, er við
köllum afbrot. Engin rök eru til að heina þeirri bar-
áttu gegn ósaknæmu atferli. Þar hljóta að taka við
aðrar þjóðfélagsstofnanir. A liinn bóginn er alkunna,
að afbrot er mjög afstætt hugtak. Það, sem er afbrot
í einu landi, er það kannski ekki í öðru landi. Það, sem
er refsivert í dag, var það kannski ekki í gær o. s. frv.
Hefur þetta orðið til þess, að afbrotafræðirannsóknir
hafa nær eingöngu beinzt að alvarlegri afbrotum, sem
eru oftast þess eðlis, að þau setja blett á æru þeirra
manna, er þau fremja. Hefur verið reynt að setja fram
hugmyndir um „náttúrulegt hrotahugtak“, verknað, er
væri þess eðlis, að ekkert siðað þjóðfélag gæti nokkru
Tímarit lögfræðinga
73