Tímarit lögfræðinga - 01.06.1966, Blaðsíða 24

jafnaðarlega loflegan vitnisburð, e. t. v. vegna þess, að
þeir komast hjá að bera einir ábyrgð á því að sakfella,
ef kviðdómur er kallaður til. Fastlaunaðir sýslunarmenn
bera hins vegar þá ábvrgð einir. Þess ber þó að geta, að
þar er ekki um að ræða eins alvarleg mál. Auk þess ber
að hafa það í huga, að ólöglærðir sýslunarmenn eru
margir saman í dómi og ábyrgðin dreifist því. Kviðdómar
i einkamálum hafa hins vegar sætt töluverðri gagnrýni.
Mjög misjafnar fjárhæðir hafa t. d. verið dæmdar í skaða-
bætur fyrir áverka, sem telja má svipaða. Hefur það
leitt til þess að flest bótamál vegna persónuskaða, hafa
dómarar dæmt án kviðdóms, enda er þeim auðveldara að
bera saman ráð sín i fámennum dómstóli og sá kjarni,
sem á þennan hátt verður til, gerir það kleift að betra
samræmi fæst um bótafjárhæðir. Það ber við að lcvið-
dómendur verða ekki sammála um úrslit nráls, og þarf þá
að taka mál til meðferðar að nýju. Þetta kemur sér illa
einkum þegar um flókin mál og umfangsmikil er að ræða
og hafa því komið fram tillögur um að atkvæði meiri
hluta ætti að ráða, eins og regla er í Skotlandi. Eigi er
líklegt, að slik breyting verði g'erð, ekki einu sinni í
einkamálum, þar sem sönnunarbyrði er skipt og dómur-
inn metur hvor aðila skuli bera hallann af sönnunarskorti.
I sakamálum hvílir sönnunarbvrðin, eins og kunnugt er,
óraskað á ákæruvaldinu. Ef slakað vrði á kröfunni um
samhljóða atkvæði kviðdóms í þeim málum, mundi það
eflaust skapa vafa um sekt dómfellda og er slík lausn
ótæk, enda þótt ýmsir telji þeirri reglu ensks réttarfars,
að l^etra sé að sýkna sekan en sakfella saklausan, beitt
um of. Jafnvel þótt dómari dæmi einn, gera áhrif kvið-
dómsins vart við sig. Aður fvrr var kviðdómurinn megin-
þáttur ensks réttarfars og hefur skilið þar eftir spor, sem
ekki verða afmáð. Réttarfarið hefur lengi verið munnlegt
að mestu, enda varð ekki hjá því komizt áður fyrr, þegar
allt þurfti að skýra fyrir tólf kviðdómendum, sem að
jafnaði voru hvorki læsir né skrifandi. Og enn er það
86
Tímarit löqfræðinga