Tímarit lögfræðinga - 01.10.1974, Blaðsíða 15

inn hafa stofnast skriflegur kjarasamningur milli hvers einstaks sjó-
mannafélags og útvegsmannafélaganna.
Gerðardómur í vinnudeilu eða lögfesting miðlunartillögu, eins og
stundum á sér stað, hefur sama gildi og skriflegur kjarasamningur og
lýtur sömu skýringar- og túlkunarreglum, eftir því sem við getur átt,
Fd. VI. 156, og dæmir Félagsdómur í málum út af gildi slíkra „kjara-
samninga“ eða ágreiningi um efni þeirra. Samkvæmt 1. nr. 55/1962, nú
1. 46/1973, bindur dómur Kjaradóms aðila á sama hátt og kjarasamn-
ingur þeirra í milli, sbr. 22. gr. laganna.
Aðilar k jarasamnings.
Aðilar að kjarasamningi eru annars vegar vinnuveitandi, einn eða
fleiri, félag vinnuveitenda eða samband vinnuveitendafélaga. Hins-
vegar eru félög launþega eða samband launþegafélaga. Þessi síðar-
nefndu félög fengu með lögum nr. 80/1938 um stéttarfélög og vinnu-
deilur samheitið stéttarfélög. Með 5. gr. þeirra laga eru stéttarfélög
nú viðurkennd sem lögformlegur aðili um kaup og kjör félagsmanna
sinna.
Nú getur orðið stéttarfélag samkvæmt almennri málvenju átt við
hVaða stétt manna sem er, jafnt verkamenn sem vinnuveitendur, og
lögin geyma ekki beina skilgreiningu á þessu hugtaki. En í athuga-
semd við 1. gr. frv. að lögunum segir, að þetta orð, stéttarfélag, merki
félög, „sem stofnuð eru í þeim tilgangi að gæta hagsmuna þeirra
manna, sem hafa lífsviðurværi sitt af því að selja vinnu sína gegn
ákveðnu kaupgjaldi“. í samræmi við þessa skilgreiningu hefur Félags-
dómur skýrt orðið stéttarfélag á þá lund, að það eigi við um félags-
skap fólks, sem er í þjónustu annarra og þiggur laun fyrir vinnu sína.
Samkvæmt því er vinnuveitendafélag ekki stéttarfélag í merkingu laga
nr. 80/1938. Sjá Fd. I. 89.
Að öllúm jafnaði mundi stéttarfélag, sem gerir kjarasamning, jafn-
framt hafa verkfallsrétt. Það var þó ekki talið sjálfsagt, sbr. dóm 1939,
Fd. I. 14. Með þeim dómi var samningur starfsmannafélags fólks, sem
vann við ríkisspítalana, metinn gildur sem kjarasamningur og ákvæði
vinnusmanings, sem braut í bág við ákvæði hans, dæmt ógilt samkv.
7. gr. 1. nr. 80/1938. Nú mundu um þessa launþega væntanlega gilda
reglur laga nr. 46/1973 um kjarasmaniniga opinberra starfsmanna, áð-
ur lög 55/1962.
Um aðild að kjarasamningi er það athugandi, að stundum semja
heildarsamtök vinnuveitenda og stéttarfélaga með þeim hætti, að ein-
stök stéttarfélög eða einstakir vinnuveitendur eða félög þeirra skuli
77