Tímarit lögfræðinga - 01.05.1976, Síða 15

ekki í réttarþjóðfélagi, þar sem svona lagað væri látið viðgangast.
Þó er þetta látið viðgangast allt í kringum okkur, og enginn hreyfir
hönd eða fót. Börn eru tekin af heimilum sínum, annaðhvort vegna
ágalla í fari barnsins sjálfs eða foreldranna, og þeim komið fyrir á
uppeldisstofnun eða í fóstur, án þess að nokkur tali máli barnsins
sjálfs.1)
Með því að viðurkenna barnið sem persónu, en ekki einkaeign for-
eldranna, viðurkennum við réttindi barnsins, bæði mannúðarleg og
lagaleg. Á vissum aldri og undir vissum kringumstæðum getur barnið
ekki hugsað um sig sjálft, ekki verndað sig, ekki talað sínu máli eða
tekið ákvarðanir, sem eru því fyrir beztu. Foreldrunum er ætlað að
annast þessar þarfir barnsins, og er það skylda, sem talin hefur verið
hvíla á fjölskyldunni. Ef til vill ætti í staðinn fyrir foreldrarétt að
tala frekar um foreldraskyldur, og leggja með því áherzlu á félags-
lega skyldu þeirra.
Við verðum að gera ráð fyrir því, að sérhvert barn komi öllum við.
Þetta þýðir ekki það að taka eigi léttilega á foreldrarétti, eins og
hann er skilinn í dag. Það þýðir það, aftur á móti, að sérhvert barn
á rétt á, að foreldrarnir standi við skuldbindingar sínar gagnvart því.
Réttur foreldra og kenningin um allsherjarforsjón ríkisins.
f dag er viss félagslegur áhugi á því að viðhalda fjölskyldunni sem
þjóðfélagsstofnun, áhugi á því að vernda þá, sem eru minni máttar,
1) Sjá 26. og 28. gr. laga nr. 53/1966.
Guðrún Erlendsdóttir lauk lagaprófi 1961 og
varð hæstaréttarlögmaður 1967. Hún hefur ver-
ið kennari (aðjúnkt) við lagadeild Háskólans frá
1970. Guðrún hefur verið formaður jafnlauna-
ráðs síðan 1973, og hún var formaður kvenna-
ársnefndar 1975. Hún er bæjarfulltrúi í Garða-
bæ og var varaborgarfulltrúi í Reykjavík 1962—
1966. Grein sú sem hér birtist, er byggð á út-
varpserindi, sem flutt var vorið 1975. Er þar
fjallað um ýmis álitaefni, sem varða réttarstöðu
barna. Fjallað er um takmörk foreldravalds og
afskipti opinberra aðila af uppeldi barna. Rak-
in er saga íslenskrar barnaverndarlöggjafar og
rætt um hugsanlegar réttarbætur á því sviði.
9