Tímarit lögfræðinga - 01.12.1976, Síða 19

híbýli annars manns, eða synja að fara út úr þeim þrátt fyrir áskorun
um að gera það.
2) Andlag'. Eftir eldri lögum var andlag brots bundið við híbýli ann-
ars manns. Andlagið er nú mun víðtækara eftir 231. gr.: hús eða skip
eða annar sökunaut óheimill staður. Aðalreglan felst í lokaliðnum.
Hús og skip eru aðeins algeng dæmi slíkra staða, sem verndaðir eru
fyrir umgangi og dvöl óviðkomandi manna. Óljóst er, hversu víðtækt
andlagið er. Víst er þó, að það tekur til hvers konar mannvirkja og
farartækja, svo sem verksmiðju, verkstæðis, útigeymslu, bílskúrs,
bifreiða og flugvéla. Meiri vafi er aftur um garða, lóðir og húsnæði,
sem opið er öllum. Hafa ber einnig í huga, að ekki þarf sama regla að
gilda um andlagið í báðum verknaðarliðum ákvæðisins þrátt fyrir til-
vísun í hinum síðari til hins fyrra. Hæpið virðist, miðað við forsögu
og orðalag ákvæðisins, að landareignir, jarðir og opnar lóðir geti verið
andlag slíks brots, sbr. hins vegar 11. gr., sbr. 37. gr. 1. nr. 47/1971,
um náttúruvernd. 1 11. gr. er kveðið á um aðgang almennings að nátt-
úru landsins og umgengni. Gangandi fólki er því aðeins heimil för
um eignarlönd manna, að þau séu óræktuð og ógirt og að dvöl manna
þar hafi ekki í för með sér ónæði fyrir búpening né óhagræði fyrir
landeiganda. Sé land girt, þarf leyfi landeiganda til að ferðast um það
eða dveljast á því. Sama gildir um ræktuð landsvæði. Brot varða sekt-
um eða varðhaldi skv. 37. gr.
Eðlilegt er að takmarka gildssvið 231. gr. við mannvirki og farartæki,
en láta óheimila umferð manna og dvöl ella varða við sérákvæði laga
og lögreglusamþykkta. 1 13. gr., sbr. 97. gr. lögreglusamþykktar
Reykjavíkur nr. 2/1930 með síðari breytingum er svofellt ákvæði:
Án leyfis hlutaðeigandi húsráðanda má enginn láta fyrirberast á húslóð-
um, húsriðum, húsþökum, girðingum, í garðshliðum eða á stöðum, þar sem inn
er gengið í hús eða húslóðir, né fara inn í híbýli hans í söluerindum. -— Auk
þess getur lögreglan bannað mönnum að hafast við á þessum slóðum, ef hún
telur, að það geti valdið óþægindum eða hættu.
Ætla verður, að þetta ákvæði og önnur sams konar muni tæma sök að
því er varðar óheimila umferð eða dvöl í venjulegum görðum og lóð-
um húsa í kaupstöðum.
3) Verknaður. 1 231. gr. felast tveir verknaðarliðir: a) að ryðjast
heimildarlaust inn í hús eða niður í skip . . . og b) að synja að fara
þaðan, þegar skorað er á mann að gera það.
Sögnin að ryðjast inn veldur nokkrum túlkunarerfiðleikum. Hlið-
stætt orðalag í dönsku hegningarlögunum til ársins 1972 („trænge sig
157