Tímarit lögfræðinga - 01.12.1976, Side 48

tengslum ríkja og einstaklinga, t.d. í Evrópu eftir tilkomu Efnahagsbanda-
lagsins.
Gengi samanburðarlögfræSi er ekki hátt í almennu laganámi í Evrópu.
Sums staðar er hún alls ekki kennd og annars staðar á hún erfitt uppdráttar
í samkeppninni við aðrar greinar laganámsins. í undirstöðugreinunum glíma
menn við gildandi rétt í sínu heimalandi og hafa takmarkaðan tíma og lít-
inn áhuga á að kynna sér rétt annarra ríkja. Auk þess gerir nám í saman-
burðarlögfræði, svo sem fyrr segir, miklar kröfur til nemandans, svo að allur
þorri stúdenta veldur því ekki að bæta slíku námi við sig. Stundum gefst nem-
andinn upp af því að hann skortir tungumálaþekkingu. — Almennt er álitið,
að samanburðarlögfræði beri að kenna sem kjörgrein, en raunin hefur víða
orðið sú, að tiltölulega fáir stúdentar velja hana.
íslensk sjónarmið
í lagadeild Háskóla íslands er samanburðarlögfræði ekki kennd sem sér-
stök námsgrein, ekki einu sinni sem kjörgrein. Að vísu kemur stundum fram
í kennslu samanburður á íslenskum rétti og rétti annarra ríkja, en er að sjálf-
sögðu mjög óverulegur hluti af laganáminu í heild (um þetta sjá einnig grein
Páls Sigurðssonar ,,Um samanburðarlögfræði", Úlfljótur 1976, bls. 69 o. áfr.).
Þó fræðast íslenskir stúdentar talsvert um norrænan rétt við lestur erlendra
kennslubóka, en mikill hluti af námsefninu er á öðrum norðurlandamálum
en íslensku, eins og alkunna er. Ennfremur eru erlendir dómar talsvert rædd-
ir, a.m.k. í sumum kennslugreinum í lagadeild. En fræðslan er tilviljanakennd,
meðan samanburðarlögfræði er ekki kennslugrein. í lagadeild hefur verið
örlítill vísir að kennslu í Evrópurétti, þ.e. tvö stutt námskeið á árunum 1973
(próf. H. G. Schermers) og 1975 (Marc-André Eissen, aðalritari Mannréttinda-
dómstóls Evrópu) og kynning á lögum Efnahagsbandalags Evrópu nú í vet-
ur og síðastliðinn vetur (kennslubók Stefáns M. Stefánssonar „Lög EBE“,
fjölrituð, Rvík 1976). Hér er þó ekki um að ræða samanburð á réttarkerfum,
heldur fræðslu um ýmis svið réttar Efnahagsbandalags Evrópu og Evrópu-
ráðsins. Svipað er að segja um námskeið þau, er þrír bandarískir gistipró-
fessorar hafa haldið við lagadeild (Eugene N. Hanson, George D. Brabson
og George Thompson). Þeir hafa rætt um bandarískan rétt, en reynt hefur
verið að koma á samanburði við íslenskan rétt með þátttöku kennara laga-
deildar.
Vissulega væri æskilegt að hefja sérstaka kennslu í samanburðarlög-
fræði í lagadeild. Ekki myndi hún þó geta orðið skyldugrein við núverandi
aðstæður. Aftur á móti kæmi vel til greina að bæta henni við þær 10 bundnu
kjörgreinar, sem nú eru. Eigi eru þó horfur á, að það verði gert í náinni fram-
tíð. Kemur þar fyrst og fremst til skortur á kennurum og aðstöðu til rann-
sókna og kennslu. Einnig er líklegt, að fáir nemendur muni velja þessa
grein. Minnast ber, að kennsla á sfðasta námsári í lagadeild er þjóðfélaginu
mjög dýr. Er raunar merkilegt, að núgildandi skipun kjörgreina skuli hafa
komist á, án þess að fjárveitingavaldið gerði athugasemdir. Hér er þó síður
en svo verið að harma hina nýju skipan íslensks laganáms, enda hefur hún
orðið til margs góðs.
Samanburðarlögfræði er mikilvægt viðfangsefni lögfræðinga, en líklegt er,
að aðrar greinar svo sem vinnuréttur, almennur flutningaréttur, bankaréttur,
186