Tímarit lögfræðinga - 01.11.1980, Blaðsíða 26

dæmið, sem ég nefndi hér að framan, þarf í fyrsta lagi að kanna,
hvort pilturinn eigi sjálfstæða aðild að málinu, eða hvort lögráða-
maður hans eða lögmaður þurfi að koma fram fyrir hans hönd. Hér
var um 17 ára pilt að ræða, eins og áður er greint. Talið var í dóms-
málaráðuneytinu, að sjálfræðisaldurinn nægði honum til að fá um-
beðnar upplýsingar, þ. e. hann var talinn eiga sjálfstæða aðild. Einn-
ig var hugað að því, hvort eðlilegt væri að gefa foreldrum hans, þ. e.
kjörforeldrum hans, kost á að tjá sig um beiðni piltsins. Svo var ekki
talið; og því var honum tjáð að það væri rétt sem hann héldi, að kon-
an KL á Akranesi væri móðir hans.
Næsta atriði, sem fjalla þurfti um í ættleiðingardæminu, var, hvort
einkahagsmunir væru slíkir, að meina ætti honum um aðgang að skjöl-
um málsins. Áður en afstaða var tekin til þessara atriða, var pilturinn
spurður, hvort hann sætti sig ekki við þau svör, sem hann væri bú-
inn að fá. Hann kvaðst gera sig ánægðan með þegar veitt svör og
kvaðst ekki þurfa að sjá skjöl málsins. Það kom því ekki til þess að
meta þyrfti, hvort einkahagsmunir væru slíkir að meina ætti hon-
um aðgang að skjölum málsins. Ljóst er, að einkahagsmunir eru hér
allverulegir. Einnig hefði spurning getað risið um það, hvort ekki
hefði verið rétt að veita honum aðgangsrétt að hluta skjalanna en
ekki öllum, þar sem þau vörðuðu ef til vill ýmsa aðra aðila, sem voru
óviðkomandi erindi hans.
Bollaleggingar mínar verða ekki fleiri um þetta efni, þar sem veru-
lega hefur teygst úr erindinu, en ég bendi á, að samkvæmt frumvarp-
inu er forstöðumönnum stofnana ætlað að taka ákvörðun um það,
hvoi't veita eigi upplýsingar. Ef aðili sættir sig ekki við ákvörðun
þeirra, getur hann skotið henni beint til viðkomandi ráðherra. Ráð-
herra er skylt að leita álits sérstakrar nefndar samkvæmt lögunum.
Álit þeirrar nefndar er leiðbeinandi en ekki bindandi fyrir ráðherra.
1 reynd má ætla, að tillögum nefndarinnar verði undantekningarlítið
fylgt. Mér finnst það góð lausn að stofna til slíkrar nefndar, því að
þar með er fenginn einn aðili, sem getur mótað og samræmt fram-
kvæmdina og túlkað lögin og fyllt þau.
Ég vil að lokum taka skýrt fram, að ég tel þennan kafla frumvarps-
ins um aðgang málsaðila að upplýsingum hjá stjórnvöldum mikinn
ávinning fyrir stjórnsýsluframkvæmdina, ef að lögum verður, og stórt
skref í þeirri viðleitni að skapa meiri festu í málsmeðferðinni í hinni
opinberu stjórnsýslu á fslandi.
Sökum þröngra tímamarka vinnst mér ekki tóm til að gera ýmsum
atriðum skil eins og ég hefði kosið, og læt þessu spjalli hér með lokið.
148