Tímarit lögfræðinga - 01.12.1980, Blaðsíða 24

um atvinnuslysatryggingu. Yrði þá m.a. farið eftir læknisfræðilegu ör-
orkustigi. 1 Stórþinginu komu hins vegar fram gagnstæðar skoðanir. Var
þar lögð áhersla á, að slysatilvik og ástæður tjónþola væru svo mis-
jafnar, að ákvörðun bótafjárhæðar yrði að fara eftir mati dómstóla
í hverju falli fyrir sig. Reyndin hefur líka orðið sú, að reglur um
atvinnuslysatryggingarbætur eru hafðar til hliðsjónar, en dómstólar
hafa ekki talið sig bundna af þeim, þegar þeir dæma bætur fyrir „men“
(Lodrup (1978), bls. 347-352 og Nygaard, bls. 132-3).
Efni sænskra reglna um bætur fyrir varanlegan miska og skylt
tjón er verulega frábrugðið norsku reglunum um „men“. Tvö megin-
atriði skulu nefnd. 1 fyrsta lagi er sænska ákvæðið um „men“ talið
ná til ýmis konar fjárhagslegs tjóns auk miska. I öðru lagi er auk
bóta fyrir lýti og annað „men“ heimilt að dæma bætur fyrir óþægindi
(,,olágenheter“), sem virðist bæði geta tekið til fjárhagslegs tjóns
og miska. Sjálfur lagatextinn (sbr. 2.2. kafla hér á undan) gefur að
vísu ekki til kynna svo víðtækan skilnirig, en í greinargerð (Prop.
1975:12, bls. 109 o.áfr.) kemur þetta greinilega fram. f greinargerð-
inni er minnt á, að mörk milli fjárhagslegra og ófjárhagslegra afleið-
inga tjóns séu langt frá því að vera glögg. 1 sænskri framkvæmd hafi
bætur fyrir lýti og annað varanlegt mein öðrum þræði verið látnar
ná til fjárhagslegs tjóns, svo sem ýmis konar kostnaðar, sem tjón-
þoli hafi ekki fengið bættan með öðrum kröfuliðum. Sömuleiðis hafi
verið algengt, að í bótum fyrir örorku, a.m.k. þegar um tiltölulega
litla örorku hafi verið að ræða, hafi falist bætur fyrir miska eða tjón,
sem telja megi bæði af fjárhagslegum og ófjárhagslegum toga spunnið.
Áhersla er lögð á í greinargerðinni, að skaðvænlegar afleiðingar,
sem ekki sé auðvelt að meta til fjár, verði bættar með miskabótum,
þótt þær kunni að einhverju leyti að vera fjárhagslegs eðlis. f sam-
ræmi við það segir í greinargerðinni, að undir miskabætur beri t.d.
að fella almenn óþægindi, er tjónþoli hefui' af örkumlum sínum við
starf eftir slys, aukna þreytu og hættu á að verða meira frá vinnu
og aukið álag við að ná ákveðnum afköstum. Einnig beri að vissu
marki að meta til miska hættuna á að missa sérstakar aukatekjur,
sem líklegt megi telja, að tjónþoli hefði getað haft, ef hann hefði
ekki orðið fyrir líkamsspjöllum, en oft sé ókleift að meta slíkan skaða
eftir almennum fjárhagslégum mælikvarða. Loks segir, að rétt sé að
bæta að nokkru marki með miskabótum ýmsan sérstakan kostnað, er
tjónþoli kunni að verða fyrir í framtíðinni, svo sem aukin útgjöld,
sem hann hefur af því að komast á milli staða, aukaútgjöld vegna
fatnaðar o.fl. auk sérstaks kostnaðar við að njóta tómstunda. Þau
218