Tímarit lögfræðinga - 01.05.1984, Blaðsíða 21

tjónþoli eigi bótarétt, þótt leitt sé í ljós, að tjón yrði rakið til óvið-
ráðanlegra atvika, t.d. náttúruhamfara. Dæmi: Fárviðri grandar skipi
eða flugvél í notkun. Snjóflóð fellur á bíl, sem ekið er eftir þjóðvegi.
Enn síður leysir saknæmt og ólögmætt atferli þriðja manns (sbr. b-
og c-lið 3. gr. alþjóðasáttmálans frá 1969) eiganda eða notanda loft-
fars, skips eða skráningarskylds ökutækis undan hlutlægri ábyrgð, ef
skilyrði hennar eru að öðru leyti fyrir hendi.
2.2. I-ILUTLÆG ÁBYRGÐ Á TJÓNI, ER DYR VALDA
I 34. gr. laga nr. 42/1969 um afréttamálefni, fjallskil o.fl., sbr. lög nr.
43/1976, segir, að gangi búpeningur í engi, tún, garðlönd eða önnur
afgirt svæði og valdi tjóni, skuli eigandi gjalda ábúanda bætur. Sam-
kvæmt greinargerð með lagafrumv. mun eiga að skýra ákvæði þetta
þannig, að ágangur búfjár í engi, tún og garðlönd varði fjáreiganda
skaðabótum, án tillits til þess, hvort landið er girt eða eigi.18 Ágangur
í önnur lönd varðar hins vegar ekki skaðabótaskyldu skv. 34. gr.,
nema þau séu girt.
Það er ekki skilyrði bótaskyldu, að fjáreiganda verði kennt um tjón-
ið. Skaðabótaábyrgðin skv. 34. gr. er hlutlæg. Um bótaskyldu fjár-
eiganda vegna beitar á öðrum ógirtum svæðum gilda almennar skaða-
bótareglur.
Ákvæði 13. og 33. gr. búfjárræktarlaga nr. 31/1973 mæla fyrir um
skaðabótaábyrgð vegna tjóns af völdum nauta og stóðhesta, sem ganga
lausir. I 13. gr. laganna segir, að öll naut, 6 mánaða og eldri, beri að
gelda, gefa inni eða hafa í öruggri vörslu. Einnig segir í grein þessari,
að ef naut sleppi og tjón hljótist af, þá sé sá skaðabótaskyldur, er
vörsluna skyldi annast. Vörslumaður sýnist vera bótaskyldur, þótt
honum verði ekki gefin sök á, hvernig til tókst. 33. gr. láganna leggur
skaðabótaábyrgð á eiganda stóðhests, sem gengur laus eða sleppur
úr vörslu, ef hesturinn veldur tjóni á búfé eða öðrum eigum. Virðist
hér einnig vera um hlutlæga ábyrgð að ræða.19
I íslenskum lögum eru örfá önnur ákvæði um víðtæka ábyrgð vegna
dýra, en þau eiga aðeins við um mjög sérstæð tilvik og skipta afar
litlu máli í framkvæmd.
18 Sbr. Alþt. 1968 A, bls. 313-314.
19 Sbr. Olafur Jóhannesson, 269. Þar ræðir að vísu um hliðstæð ákvæði eldri laga.
Um bótaskyldu vegna tjóns af völdum dýra almennt sjá Arngrímur ísberg.
15