Tímarit lögfræðinga - 01.12.1984, Blaðsíða 49

sitt hér á landi. Niðurstaða meiri hluta Hæstaréttar í ættleiðingar-
málinu vekur þá spurningu, hvort ólíkar reglur gildi þá um heimilis-
festi námsmanna eftir því, hvar í landi þeir stunda nám. Ef við hugs-
um okkur t.d., að G hefði stundað nám í Englandi í stað Svíþjóðar,
en atvik verið hin sömu að öðru leyti, þá hefði G væntanlega ekki
glatað heimilisfesti sinni á Islandi.
5) Þá vil ég vekja athygli á því, að í gildi eru fleiri samningar um
alþjóðleg einkamálaréttarákvæði milli ríkja á Norðurlöndum en samn-
ingurinn frá 6. febrúar 1931. Þannig má t.d. nefna samning frá 19.
nóvember 1934 milli Norðurlandanna um erfðir og skipti á dánar-
búum, sbr. lög nr. 108/1935. í 1. gr. þess samnings segir, að ef ríkis-
borgari í einhverju samningsríkjanna sé við lát sitt búsettur í ein-
hverju hinna ríkjanna, skuli rétturinn til lögerfða ákveðinn samkvæmt
lögum í því ríki, þar sem hinn látni átti heimilisfang. Þá skulu og
samkv. 19. gr. samningsins skipti á búi hins látna fara fram fyrir
dómstólum í því ríki, þar sem hinn látni átti búsetu við andlátið.
Orðin búseta og heimilisfang eru sömu merkingar og orðið heimilis-
festi í 11. gr. samningsins frá 6. febrúar 1931 um hjúskap, ættleiðingu
og lögráð, sbr. t.d. Allan Philip (áður tilvitnað rit, bis. 162-163 og bls.
273). Ef við hugsum okkur íslenskan námsmann, sem farið hefði til
náms í Svíþjóð, fyllt hefði út samnorrænt flutningsvottorð, ekkert sér-
stakt gert til þess að telja lögheimili sitt hérlendis, dvalist jafnlengi
og G við nám í landinu og svo andast í Svíþjóð, meðan á námi stóð,
þá ætti rétturinn til lögerfða eftir þennan íslenska námsmann að fara
eftir sænskum lögum, og sænskur skiptaréttur ætti að annast bú-
skiptin.
6) Að endingu vil ég geta þess, að skilgreining 2. gr. laga nr. 35/1960
á því, hvað sé lögheimili, er ekki ósvipuð þeirri skilgreiningu fræði-
manna á heimilisfestihugtakinu, sem áður er getið. Þannig segir í
nefndri 2. gr., að heimili manns sé sá staður, þar sem hann hafi bæki-
stöð og dveljist að jafnaði í tómstundum sínum og hafi þá hluti, sem
honum séu persónulega tengdir, svo sem fatnað, húsgögn, bækur o.fl.
Eru því líkur fyrir því, að maður eigi að jafnaði heimilisfesti, þar sem
lögheimili hans er.
Því má velta fyrir sér, hvort reglur, sem varða slit lögheimilis vegna
tiltekinna atvika eða aðstæðna, leiði sjálfkrafa til þess, að breyting
verði á heimilisfesti þess, sem í hlut á. Tel ég það orka tvímælis. Ber
í því sambandi að hafa í huga, að heimilisfesti í merkingu lagaskila-
réttar er, eins og áður segir, hugtak sérstakrar merkingar og ákvarð-
andi um réttarstöðu manna á sviði einkaréttar fyrst og fremst. Reglur
223