Tímarit lögfræðinga - 01.12.1987, Page 33

frá sambærilegu ákvæði í 5. gr. frumvarpsins 1973. Þar sagði að um-
boðsmaður væri trúnaðarmaður Alþingis og gegndi starfi sínu m.a.
skv. reglugerð sem sameinað þing setti um starfsemi hans. Þetta
ákvæði mátti skoða í samhengi við 1. mgr. 2. gr. frumvarpsins þar
sem gert var ráð fyrir að sameinað þing kysi fimm manna nefnd til
að fjalla um málefni umboðsmanns.
Um 2. Umboðsmaður er sjálfráður um hverja hann velur sem að-
stoðarmenn sína. Alþingi setur reglur um fjölda starfsmanna og um
launakjör þeirra. 1 frumvarpinu 1973 var gert ráð fyrir að umboðs-
maður segði starfsliði sínu upp störfum. Slíkt ákvæði er ekki í lög-
unum og fer því væntanlega um réttarstöðu starfsliðsins að þessu leyti
eftir starfsmannalögum.
Um 3. Umboðsmaður má ekki hafa með höndum launuð störf í þágu
opinberra stofnana eða einkafyrirtækja. Er hér um strangara ákvæði
að ræða en í 2. og 3. mgr. 34. gr. starfsmannalaga, enda eðlilegt að
ríkari kröfur séu gerðar til umboðsmanns í þessu efni en annarra starfs-
manna hins opinbera. Við mat á því hver ólaunuð störf umboðsmaður
mætti hafa með höndum í annarra þágu væri einna helst að hafa til
hliðsjónar þær meginreglur sem taldar eru gilda um aukastörf for-
seta Islands, þ.e. t.d. störf í menningar- og vísindafélögum, rann-
sóknarstörf og önnur ritstörf, störf að hvers konar listsköpun o.s.frv.
(sjá Stjórnskipun fslands: 134).
Ákvæði 2. mgr. 13. gr. laganna er bæði víðtækara en samsvarandi
ákvæði í frumvarpinu 1973 og í frumvarpinu að lögunum. Skv. 3. mgr.
2. gr. frumvarpsins 1973 var kveðið svo á að umboðsmaður mætti ekki
taka að sér störf í þágu annarra án samþykkis svonefndrar umboðs-
nefndar sameinaðs þings en í 2. mgr. 13. gr. frumvarpsins að lögun-
um var beinlínis gert ráð fyrir því að umboðsmaður gæti haft önnur
störf með höndum þótt í mjög takmörkuðum mæli væri, en ákvæðið
var orðað svo: „Umboðsmanni er óheimilt að taka að sér stöðu eða
starf hjá opinberum aðilum eða einkaðilum sem með einhverjum hætti
geta tengst starfi hans sem umboðsmanns þannig að hætta sé á að
hann fái ekki litið hlutlaust á málavöxtu í máli sem til hans kann að
berast.“ Endanlegt ákvæði laganna er hins vegar afdráttarlaust og
skv. því er umboðsmanni ekki aðeins óheimilt að taka að sér önnur
launuð störf heldur verður hann einnig að láta af þeim launuðu störf-
um sem hann hafði þegar á hendi. Eftir orðanna hljóðan á það bæði
við um aðalstarf og aukastörf. Hins vegar svara lögin því ekki bein-
línis hvernig fari ef umboðsmaður kemur úr starfi sem hann hefur
skipun til að gegna ævilangt. Er ekki sjálfgefið að skilja beri orðalagið
255