Tímarit lögfræðinga - 01.06.1988, Page 46

5. EFNI RIFTUNARKRAFNA.
Þegar lögmenn standa frammi fyrir því að orða kröfugerð í málum,
sem þeir ætla að höfða, mæta þeir ósj aldan erfiðleikum, því slíkt er oft
mjög vandasamt. I riftunarmálum á grundvelli VIII. kafla gjaldþrota-
laga blasa slík vandamál við.
Mér hefur fundist vafamál, hvernig orða á riftunarkröfurnar í slíkum
málum, vegna þess að það liggur ekki ljóst fyrir að hverju riftunar-
krafan á að beinast.
Taka má tvö dæmi til skýringar:
a) Hjónin M og K gera kaupmála, þar sem hjúskapareign M að
verðmæti kr. 2.000.000,00 er gerð að séreign K. M verður
síðan gjaldþrota ári síðar, og lýstar kröfur í búið eru kr.
1.500.000,00. Kröfuhafar samþykkja á skiptafundi að höfða
riftunarmál. Slík málshöfðun myndi samkvæmt framansögðu
byggja á 51. gr. gjaldþrotalaga um riftun gjafagerninga. En
vandamálið er orðalag riftunarkröfu. Á hún að orðast svo að
krafist sé riftunar á gjöf, sem fram fór með gerð kaupmála
tiltekinn dag, eða á hún að orðast þannig að krafist sé rift-
unar á kaupmálanum sjálfum?
b) Annað dæmi er, að á síðustu sex mánuðum fyrir frestdag
greiðir verktakafyrirtæki skuld sína við innflutningsaðilj a á
rafmagnsvörum með því að afsala honum sendibifreið. Hér
væri riftun hugsanleg á grundvelli 54. gr., en vafamálið er,
hvort krafan á að hljóða um riftun á greiðslu skuldar, sem
fram fór með afsali, eða hvort krefjast á riftunar á afsalinu
sjálfu.
1 tíð eldri gjaldþrotaskiptalaga var valin sú leið að krefjast riftunar
á kaupmálanum, sbr. HRD V, bls. 560, og riftunar á afsali, sbr. til hlið-
sjónar HRD XLIII (1972), bls. 455, enda voru 27. gr. og 19. gr. eldri
laga nr. 25/1929 orðaðar þannig, að þessi kostur lá beinast við, og
meginregla laganna var sú, að við riftun bæri aðiljum að skila aftur
því, sem þeir fengu með hinum riftanlegu löggerningum, sbr. tilvitnuð
lagaákvæði og 1. mgr. 24. gr. Þessi aðferð við riftun er í samræmi við
hina hefðbundnu riftun í skilningi fjármunaréttar, sbr. t.d. reglu 57.
gr. kaupalaga nr. 39/1922.
Með gildistöku gj aldþrotalaganna 1978 virðist þetta hafa tekið grund-
vallarbreytingum. I þeim riftunarmálum, sem dæmd hafa verið á grund-
velli þeirra og hafa sum hver verið reifuð hér, hafa riftunarkröfur
108