Tímarit lögfræðinga - 01.12.1994, Blaðsíða 12

tjóni, en þeir, sem telja sig hafa hagsmuni af því að verja hendur sínar eða
starfsfélaga sinna.3
6. ÁBYRGÐ VEGNA BILUNAR EÐA GALLA
Eins og fram kom, þegar rætt var um sakarregluna og vinnuveitandaábyrgðar-
regluna, er meginreglan sú, að sök er skilyrði skaðabótaskyldu. Nokkrar undan-
tekningar eru frá því. Ein þeirra er sú, að atvinnurekandi er talinn bera bótaábyrgð
vegna slyss, sem hlýst af bilun eða galla í tæki, sem notað er í atvinnurekstri hans,
þótt slysið verði hvorki rakið til gáleysis hans né starfsmanna hans.
Þetta hefur t.d. í för með sér, að sjúkrastofnun eða sjálfstætt starfandi læknir
er almennt bótaábyrgur, ef sjúklingur hlýtur heilsutjón af völdum bilunar eða
galla í lækningatæki eða áhöldum, sem notuð eru við meðferð á sjúklingi. í
áðumefndum dómi frá 1971 um röntgenbrunann er tekið sérstaklega fram, að
ekkert sé komið fram um að geislalækningatækin hafi verið biluð. Gat sjúkl-
ingurinn því ekki gert neinar kröfur á þeim grundvelli.
Regla um bótaskyldu vegna bilunar eða galla í tæki er óneitanlega ströng, þar
sem ábyrgð er felld á mann, sent ekki hefur nokkur tök á að vita af biluninni
fyrr en tjón er orðið. Læknir er að sjálfsögðu ábyrgur á grundvelli sakar, ef hann
notar tæki, sem honum eða starfsmönnum hans má vera ljóst að hætta getur
stafað af. En eftir síðastnefndri reglu er ábyrgðin ríkari, því að leyndur galli
veldur bótaskyldu.
Auk bótaréttar sjúklings á hendur lækni eða sjúkrastofnun getur hann krafið
framleiðanda eða seljanda tækis eða áhalds um bætur fyrir heilsutjón, sem
rekja má til galla eða bilunar. Slík bótakrafa styðst við lög nr. 25/1991 um
skaðsemisábyrgð. Læknir eða sjúkrastofnun, sem greitt hefur sjúklingi bætur, á
samkvæmt lögum þessum endurkröfu á hendur framleiðanda eða seljanda hlut-
ar þess, sem tjóni olli.
Lög um skaðsemisábyrgð koma einnig við sögu, ef sjúklingur bíður heilsu-
tjón vegna hættulegra eiginleika lyfs og verður nú sérstaklega vikið að því.
7. ÁBYRGÐ VEGNA HÆTTULEGRA EIGINLEIKA LYFJA
Sjúklingar geta orðið fyrir heilsutjóni af völdum hættulegra eiginleika lyfja
eða annarra efna, sem notuð eru við lækningar. Líklega geta flest lyf valdið
tjóni, ef þau eru notuð í óhófi eða andstætt ráðleggingum lækna. Með hættu-
legum eiginleikum er ekki átt við það. Lyf er talið hafa hættulega eiginleika,
þegar ekki er unnt að nota það á venjulegan hátt, svo að öruggt sé, ef miðað er
við þær kröfur, sem eðlilegt er að gera til sams konar lyfja.
Eðli og orsakir hættulegra eiginleika lyfja eru með ýmsum hætti. Hættulegir
eiginleikar geta t.d. stafað af framleiðslugalla eða ófullnægjandi eða röngum
3 Logi Guðbrandsson fjallar nánar um sönnunarskyldu og mat á sönnun í erindi sínu.
236