Tímarit lögfræðinga - 01.12.1994, Blaðsíða 24

Helstu undanþágur skilmálanna eru í 5. og 10. gr þeirra.1 í 5. gr. skilmálanna
er undanskilið tjón á munum í vörslum. Lifandi maður er ekki munur í þessu
sambandi. Lík eða líffæri eru aftur á móti munir í skilningi skilmálanna og tjón
í því sambandi ekki bótaskyld.
Ýmis álitaefni í þessu sambandi geta því komið upp, sem ekki er tími til að
reifa hér. Það sem er e.t.v. raunhæfast í þessu sambandi eru ýmis „atvinnutæki"
svo sem sneiðmyndatæki. Röng notkun, sem leiðir til tjóns á tækinu yrði ekki
talið bótaskylt tjón samkvæmt skilmálum og yrði þar vísað í 5. gr. Á þessu sviði
eru reyndar í boði víðtækar eignatryggingar fyrir sjúkrastofnanir.
Að því er varðar stórfellt gáleysi og ásetning geta verið ýmis álitaefni. Ofrjó-
semisaðgerð á einstaklingi gegn vilja viðkomandi yrði talið stórkostlegt gáleysi
eða ásetningur og ekki bætt. Aflimun vinstri handar í stað hægri er takmarka-
tilvik, sem erfitt er að skera úr um en ég er heldur á því, að slíkt tilvik yrði metið
sem stórkostlegt gáleysi. Búast má við að í íslenska skilmála verði teknar und-
anþágur, sem þekkjast í erlendum skilmálum s.s. varðandi blóðgjafir svo eitt-
hvað sé nefnt. Gera má og ráð fyrir, að tekin verði upp í skilmála svokölluð til-
kynningarregla varðandi vátryggingartímann gagnstætt gildandi reglu í 13. gr.
skilmála.2
Tilkynningarreglan felur í sér, að einungis eru bætt tjón, sem tilkynnt eru á
vátryggingartímanum, gagnstætt tjónsorsakarreglunni, sem felur í sér, að bætt
eru tjón á vátryggingartímabilinu. Aðalástæða fyrir upptöku tilkynningarregl-
unnar er hve tjónin koma seint fram og því erfitt fyrir félagið að gera sér grein
fyrir stöðu sinni.
Tilkynningarreglan hefur reyndar ýmsa augljósa kosti fyrir vátryggðan svo
sem þann helstan, að bætt eru tjón, sem orðið hafa fyrir gildistöku vátryggingar-
innar en koma í ljós á vátryggingartíma.
Upplýsingar um iðgjöld ábyrgðartryggingar er að finna í niðurlagi þessarar
1 5. gr. skilmálanna er svohljóðandi: „Vátryggingin tekur ekki til ábyrgðar vegna skemmda
á munum eða glötunar muna, sem: 1. Vátryggður á einn eða með öðrum. 2. Vátryggður hefur
að láni, á leigu, til geymslu, sölu, flutnings eða eru af öðrum ástæðum í vörslu hans, þar á
meðal munir, sem vátryggður hefur tekið í heimildarleysi. 3. Vátryggður tekur að sér að gera
við, hreinsa, setja upp eða vinna við með einum eða öðrum hætti, ef tjónið verður af verkinu
eða við verkið".
10. gr. skilmálanna er svohljóðandi: „Ef vátryggingaratburðurinn verður rakinn til ásetn-
ings, stórfellds gáleysis, ölvunar vátryggðs eða neyslu hans á ávana- eða fíkniefnum. á hann
enga kröfu á hendur félaginu".
2 13. gr. skilmálanna er svohljóðandi: „Komi afleiðingar atviks, sem tjón hefur hlotist af og
gerit hefur á vátryggingartímanum, ekki í ljós fyrr en vátryggingin er fallin úr gildi, greiðir
félagið samt sem áður bætur. Á hinn bóginn greiðir félagið ekki bætur fyrir tjón vegna atviks,
sem varð, áður en vátryggingartíminn hófst, enda þótt tjónið komi ekki í ljós fyrr en á vá-
tryggingartímanum, sbr. 91. gr. laga nr. 20/1954“.
248