Tímarit lögfræðinga - 01.12.1994, Blaðsíða 39

En hversu langt á læknir að ganga? í 10. gr. læknalaganna segir „að jafnaði“,
sem bendir til þess að upplýsingaskyldan sé ekki fortakslaus. Ef læknir t.d. lýsir
í smáatriðum einhverjum fjarlægum hugsanlegum fylgikvillum af bráðnausyn-
legri aðgerð, getur það leitt til þess að sjúklingurinn verði svo hræddur að hann
hættir við bráðnauðsynlega aðgerð.
Ef um mjög fjarlæga áhættu er að ræða þá verður ekki talið nauðsynlegt að
upplýsa sjúklinga um áhættuna. Það er reyndar undantekning að dómstólar taki
undir málsástæðu um að upplýsingaskyldu hafi ekki verið sinnt.
í H 1990 853 reyndi á þetta. í forsendum Hæstaréttar (bls. 857-858) er tekið
fram að bótakrafa sjúklingsins væri öðrum þræði byggð á því að læknir sá sem
tók ákvörðun um margnefnda skurðaðgerð hefði átt að vara hann við þeirri
áhættu sem fylgdi aðgerðinni. Hæstiréttur tók fram að samkvæmt gögnum
málsins væru líkur á fylgikvillum eftir þess háttar aðgerðir ekki miklar. Þegar
af þeirri ástæðu verði bótaskylda ekki felld á sjúkrahúsið og lækninn þrátt fyrir
það að hann hafi ekki varað sjúklinginn við áhættunni.
Þessa niðurstöðu er að finna í velflestum norrænum dómum sem um þetta
efni fjalla. Það er sýknað vegna þess að um svo fjarlægan möguleika var að
ræða að ekki var talið að það ylli bótaábyrgð að sjúklingi var ekki sagt frá hugs-
anlegum afleiðingum.
Hér skal þó nefndur einn danskur dómur, sem reifaður er í UfR. 1991 7740.
Hafa verður í huga að um landsréttardóm er að ræða, en ekki hæstaréttardóm.
Fordæmisgildið er því takmarkað að því leytinu til.
Hnykkir (kíropraktor) fékk sjúkling til meðferðar sem þjáðist af góðkynja höfuðverk.
Við hnykkmeðferðina skaddaðist heilastofn vegna þess að æð til mænunnar lokaðist.
Sjúklingurinn var 100% öryrki á eftir. Áhættan af þessari meðferð var vel þekkt en
mjög sjaldgæf, innan við 1%. Hnykkirinn hafði ekki greint sjúklingnum frá áhætt-
unni. Hann var dæmdur bótaskyldur. Dómurinn taldi að enda þótt áhættan hafi verið
hverfandi þá hafi hnykkinum borið að upplýsa sjúklinginn um hana vegna þess að
tjón gat orðið mjög mikið. Þar sem um góðkynja höfuðverk var að ræða, sem talið var
að hefði lagast af sjálfum sér með tíð og tíma, átti hnykkirinn að upplýsa sjúklinginn
um þetta til að sjúklingurinn gæti metið óþægindin sem höfuðverkurinn olli gagnvart
greindri áhættu.
Þá eru til a.m.k. tveir íslenskir héraðsdómar, þar sem sjúklingar m.a. byggðu
bótakröfur sínar á því að þeir hefðu ekki verið upplýstir um áhættur af aðgerð.
í dómi Héraðsdóms Reykjavíkur frá 5. febrúar 1993 var um að ræða konu er hafði
gengist undir svokallaða svuntuaðgerð, sem er fegrunaraðgerð til lagfæringar á húð-
sliti á maga. Drep komst í skurðinn og hlaut konan af þessu mikil ör. Konan hélt því
fram að hún hefði ekki verið upplýst fyrirfram um það að um einhverja áhættu væd
að ræða af þessari aðgerð. í dómnum var tekið fram að það kæmi ekki fram í sjúkra-
skrá að sjúklingur hafi verið sérstaklega vömð við aðgerðinni, en hins vegar kom
fram í bréfi frá skurðlækninum sem gerði aðgerðina að sjúklingur hafi sótt mjög fast
263