Tímarit lögfræðinga - 01.03.1997, Blaðsíða 10

Ólafur G. Einarsson er 1. þingmaður
Reyknesinga, forseti Alþingis og
fyrrverandi menntamálaráðherra
Ólafur G. Einarsson:
UM SAMSKIPTI LÖGGJAFARVALDS OG
FRAMKVÆMDARVALDS1
Á undanförnum árum hef ég oft hugleitt samskipti - eða tengslin milli lög-
gjafar- og fjárveitingarvalds, þ.e. Alþingis annars vegar og framkvæmdar-
valdsins, ríkisstjórnarinnar, hins vegar.
Aldarfjórðungsreynsla á Alþingi og veruleg samskipti við þingmenn og
þjóðþing annarra rrkja hafa orðið til þess að móta skoðanir mínar um þessi efni
- ekki síst núverandi starf mitt sem forseti Alþingis. Einnig umræður um
hvernig farið skuli með tillögur forsætisnefndar um fjárveitingar til Alþingis og
fullyrðingar sumra þingmanna um að Alþingi sé orðið „framkvæmdar-
valdsþing" eða stimpilpúði á það sem ríkisstjórnin á hverjum tíma vill.
Hin pólitísku tengsl löggjafarvalds og framkvæmdarvalds hafa sett sitt mark
á samskipti þessara aðila. Þessi pólitísku tengsl felast vitaskuld í því að sami
aðili, stjórnarflokkarnir, er áhrifamestur á Alþingi í krafti meirihluta síns og fer
jafnframt með framkvæmdarvaldið. Af þessu leiðir að hin daglegu pólitísku
átök markast einkum af átökum stjórnar og stjórnarandstöðu en ekki átökum
löggjafarvalds og framkvæmdarvalds.
Þessi staða veikir eðlilega Alþingi gagnvart framkvæmdarvaldinu. Mér þykja
hins vegar ýmsar staðhæfingar um Alþingi, jafnt frá þingmönnum sem aðilum
utan þings, ganga út í öfgar þegar lýst er tengslum Alþingis og framkvæmdar-
valds. í þessu sambandi er ekki síst klifað á því að löggjafarvald Alþingis skipti
litlu máli þar sem frumkvæði að allri meiriháttar lagasmíð sé komið í hendur
1 Grein þessi er að stofni til ræða, sem Ólafur G. Einarsson, forseti Alþingis, hélt á
sameiginlegum hádegisverðarfundi dómarafélagsins, lögmannafélagsins og lögfræðinga-
félagsins hinn 12. desember 1996.
4